Dawki promieniowania

Dawka promieniowania - miara skutków biologicznych promieniowania jonizującego.

Jednostka

Podstawową jednostką dawki skutecznej, obrazującej narażenie całego ciała jest siwert [Sv]. Jest to jednostka wyrażająca ilość energii promieniowania, pochłonięta przez żywą tkankę w relacji do skutków biologicznych promieniowania. Z uwagi na fakt że jest to duża jednostka, przyjęło się podawać wartości dawek w milisiwertach [mSv] lub w mikrosiwertach [µSv], Najczęściej dawkę odnosi się do jednostki czasu, zwykle 1 godziny. Wtedy moc dawki, wyraża się w milisiwertach na godzinę [mSv/h] lub w mikrosiwertach na godzinę [µSv/h].

Przeliczanie jednostek

R [Rentgen]	mR [miliRentgen]	µR [mikroRentgen]	Sv [Siwert]	mSv [miliSiwert]	µSv [mikroSiwert]
100	100000	100000000	1	1000	1000000
10	10000	10000000	0,1	100	100000
1	1000	1000000	0,01	10	10000
0,1	100	100000	0,001	1	1000
0,01	10	10000	0,0001	0,1	100
0,001	1	1000	0,00001	0,01	10
0,0001	0,1	100	0,000001	0,001	1
0,00001	0,01	10	0,0000001	0,0001	0,1
0,000001	0,001	1	0,00000001	0,00001	0,01

Przykładowe dawki

Dawka	Opis
0,05 µSv	Spanie obok innej osoby
0.10 µSv	Spożycie banana
0.11 µSv	Przebywanie przez rok w promieniu 100 km od elektrowni jądrowej
0.38 µSv	Przebywanie przez rok w promieniu 100 km od elektrowni węglowej
1 µSv	Używanie monitora CRT przez rok
1.2 µSv	Przebywanie przez jeden dzień na obszarze o podwyższonym poziomie promieniowania naturalnego np. Wyżyna Kolorado
2 µSv	Prześwietlenie X w jamie ustnej
10 µSv	Dawka promieniowania naturalnego, jaką przyjmuje przeciętny człowiek podczas jednego dnia
20 µSv	Opad promieniotwórczy po próbnych wybuchach jądrowych
40 µSv	Lot z Nowego Jorku do Los Angeles
70 µSv	Życie w betonowym budynku przez rok,
80 µSv	Średnia dawka promieniowania pochłonięta przez osobę przebywającą w odległości 15 km od elektrowni Three Mile Island podczas wypadku z 28 marca 1979 r
100 µSv	Prześwietlenie klatki piersiowej,
250 µSv	Roczny dopuszczalny limit emisji promieniotwórczości dla elektrowni atomowej (EPA)
390 µSv	Roczna dawka pochodząca z naturalnego potasu w organizmie człowieka
300 µSv	Promieniowanie w przestrzeni kosmicznej
400 µSv	Mammografia
1 mSv	Dopuszczalna bezpieczna roczna dawka promieniowania na jedną osobę (EPA)
1,9 mSv	Izotopy występujące w naturze
2,5 mSv	Średnia roczna dawka od promieniowania naturalnego dla mieszkańca Polski
7 mSv	Tomografia komputerowa (CT) - Klatka piersiowa
10 mSv	Tomografia komputerowa (CT) - Brzuch i miednica
20 mSv	Dopuszczalna roczna dawka dla pracownika zatrudnionego w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące
50 mSv	Dopuszczalna roczna dawka promieniowania dla pracownika elektrowni atomowej w Stanach Zjednoczonych
100 mSv	Roczna dawka promieniowania, która wyraźnie podnosi ryzyko zachorowania na raka
	Dawka graniczna dla pracowników radiologicznych i służb ratowniczych w sytuacjach wyjątkowych,
250 mSv	Dawka graniczna dla pracowników radiologicznych i służb ratowniczych podczas operacji ratowania życia w Stanach Zjednoczonych
400 mSv	Dawka wywołująca chorobę popromienną (o ile została przyjęta w krótkim czasie)
420 mSv	Roczna dawka dla kosmonauty na orbicie
500 mSv	Dawka graniczna w wyjątkowych sytuacjach dla osób uczestniczących w działaniach interwencyjnych, przy ratowaniu życia ludzkiego, (dopuszczona przez Polskie prawo na mocy prawa międzynarodowego)
	Zmniejszenie liczby krwinek powodujące obniżenie zdolności obronnych organizmu, powrót do pełnego zdrowia po kilku dniach. Znaczący wzrost ryzyka zachorowania na raka
1 Sv	Choroba popromienna, nudności, zmniejszenie lub całkowity zanik liczby krwinek powodujące obniżenie zdolności obronnych ustroju i wystąpienie w wyniku tego ciężkich zakażeń, obniżenie lub nawet zanik krzepliwości krwi, niedotlenienie tkanek, powstanie wylewów i krwawych wybroczyn w narządach i tkankach, stwarzających niebezpieczeństwo dla życia
2 Sv	Poważna choroba popromienna, nudności i wymioty, w niektórych przypadkach może skutkować śmiercią,
4 Sv	Bardzo poważna choroba popromienna, szansa na przeżycie tylko przy odpowiednim i długotrwałym leczeniu
5 Sv	Bardzo poważna choroba popromienna, wysoka śmiertelność
8 Sv	Dawka śmiertelna bez względu na sposób leczenia
30 Sv	Śmierć po 2-3 tygodniach
50 Sv	Przebywanie przez 10 minut w pobliżu rdzenia reaktora w Czarnobylu po jego stopieniu
100 Sv	Nagłe wymioty, śpiączka, śmierć w ciągu kilku godzin

Dawki w czasie awarii na terenie elektrowni

Przybliżone poziomy dawek ekspozycyjnych w różnych miejscach na terenie Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej krótko po awarii.

Lokalizacja	Dawka (R/h)
Rdzeń reaktora	30'000
Grafitowe elementy izolacji prętów paliwowych	15'000 – 20'000
Rumowisko w miejscu pomp cyrkulacyjnych	10'000
Szczątki w miejscu elektrolizerów	5'000 – 15'000
Woda na poziomie +25	5'000
Poziom +0 hala turbin	500 – 15'000
Obszar w pobliżu budynku reaktora nr IV	1'000 – 1'500
Woda w pomieszczeniu 712	1'000
Centrala Sterowania Blokiem nr 4	3 - 5
Przepompownia	30
Pobliska baza konstrukcyjna	10 – 15