Czarnobyl

Znak na wjeździe do Czarnobyla

Czarnobyl (ukr. Чорнобиль, ros. Чернобыль) – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, u ujścia rzeki Uż do Prypeci. Dawne centrum rejonu Czarnobylskiego (ros. Черно́быльский райо́н) zlikwidowanego w 1988 roku.

Miasto swoją nazwę Czornobyl (w Polsce na początku tłumaczoną jako Czernobyl, a następnie Czarnobyl) zawdzięcza roślinie o tej samej nazwie porastającej pola uprawne tamtych okolic w XIX wieku. Miasto znane głównie ze względu na oddaloną o 18 kilometrów elektrownię jądrową, w której wydarzyła się największa w dziejach katastrofa atomowa.

Historia

Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 1193 roku. Pod koniec XIV wspominano o nim w latopisie "Lista ruskich miast dalekich i bliskich"

W roku 1541 kniaź Fryderyk Proński zbudował w Czarnobylu zamek. W okresie późniejszym należał on do polsko-litewskiego magnackiego rodu Chodkiewiczów, sam zaś Czarnobyl był ich miastem prywatnym. W drugiej połowie XVIII wieku Czarnobyl staje się jednym z najważniejszych ośrodków chasydyzmu. W mieście tym mieszkało wielu żydów, działała synagoga. Pogromy żydowskie 1905 i 1919 roku znacząco uszczupliły ludność żydowską, a II Wojna Światowa ostatecznie wytarła ją z ziem czarnobylskich. 17 listopada 1943 roku do miasta weszła Armia Czerwona.

27 kwietnia 1920 pod Czarnobylem miała miejsce bitwa pomiędzy pododdziałami 9 Dywizji Piechoty generała Władysława Sikorskiego a siłami bolszewików, która skończyła się wygraną polaków.

Przed katastrofą w Czarnobylu mieszkało około 13-15 tysięcy osób. Miasto posiadało infrastrukturę w postaci 2 szkół, 1 internatu, urzędu telegrafu, poczty i łączności, restauracji, domu kultury i kina. Ewakuacja miasta odbyła się 4 maja. Podczas likwidacji skutków katastrofy miasto pełniło ważną funkcję w logistyce i dowodzeniu działaniami. Latem w Czarnobylu odbył się Proces Czarnobylski. Wynikało to z tego, iż według ówczesnego radzieckiego prawa sąd musiał się odbywać w rejonie gdzie popełnione zostało przestępstwo. W latach późniejszych w Czarnobylu znajdowały się różne służby zajmujące się pracami w Strefie Czarnobylskiej.

Obecnie

Dzisiaj mieszka tam (czasowo, w systemie zmianowym) ok. 2,5 tys. osób - pracownicy różnych agencji i służb, naukowcy, przewodnicy i specjaliści. Ukraińskie normy dotyczące czasu przebywania ludzi na terenie "Zony" limitują czas ich obecności do trzech miesięcy w ciągu roku. Naukowcy mogą przebywać w Czarnobylu bez jego opuszczania przez dwa tygodnie, po upływie tego czasu wyjeżdżają na miesiąc, a ich miejsce zajmują kolejni naukowcy aż do ich powrotu. W mieście działają trzy hotele, komenda Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, jednostka straży pożarnej i punkt felczerski, pięć sklepów spożywczych, dwie stołówki, dwie restauracje, dworzec autobusowy, oddział Instytutu Problemów Bezpieczeństwa Jądrowego Ukraińskiej Akademii Nauk. W nocy od godziny 22 do godziny 6 rano panuje godzina policyjna z zakazem poruszania się po mieście. W budynku dawnego kina w marcu 2018 roku otwarto muzeum "Zirka Połyń" (Gwiazda Piołun).

W północno-zachodniej części miasta znajduje się zakonserwowane lądowisko dla śmigłowców, używane w sytuacjach kryzysowych bądź w przypadku wizyt urzędników państwowych wysokiej rangi.

Pomniki

W Czarnobylu znajduje się jednocześnie kilka pomników:

Aleja pamięci

- Aleja pamięci, składająca się z tablic z nazwami ewakuowanych miejsowości

- "Trąbiący anioł", poświęcony katastrofie

- Pomnik "Poskromionemu byku", przeniesiony ze wsi Kupowate (do katastrofy znajdował się we wsi Zalesje)

- Obelisk i pomnik bohaterom Wielkiej Wojny Ojczyźnianej

- Pomnik z 2014 roku upamiętniający zabitą przez III Rzeszę partyzantkę Paszę Osidacz (Паша Осидач). Sam pomnik został wykonany jeszcze przed katastrofą, ale ewakuacja uniemożliwiła jego postawienie.

- Pomnik "Tym, którzy uratowali świat" z 1996 roku

- Pomnik załodze poległej w Katastrofie śmigłowca Mi-8

- Wystawa robotów i maszyn używanych podczas likwidacji skutków katastrofy