Komisja Szałajdy

Strona tytułowa raportu Komisji Rządowej

Komisja Rządowa do Spraw Oceny Promieniowania Jądrowego i Działań Profilaktycznych (tzw. Komisja Szałajdy) – państwowa Komisja Rządowa powołana 29 kwietnia 1986 przez przewodniczącego Rady Państwa Wojciecha Jaruzelskiego pod przewodnictwem wiceprezesa Rady Ministrów PRL Zbigniewa Szałajdy.

Historia

Do głównych zadań Komisji należało dokonanie analiz i ocen sytuacji radiologicznej na terenie Polski na podstawie meldunków o wynikach pomiarów skażeń i dawek promieniowania, podejmowanie decyzji działań prewencyjnych poszczególnych resortów oraz informowanie społeczeństwa o zagrożeniach i sposobach ich ograniczania. Pierwsze zebranie komisji Rządowej rozpoczęło się o godzinie 8.00. Około godziny 11.00 podjęto formalną decyzję o wprowadzeniu profilaktyki jodowej. Wynikiem działań Komisji był raport którego opracowane wnioski przedstawił jej przewodniczący Radzie Ministrów 20 czerwca 1986. Najważniejszym wprowadzonym przez Komisję działaniem ochronnym była profilaktyka jodowa, do której przyczynił się CLOR. Dla zablokowania dostępu jodu radioaktywnego do tarczycy podano 18,5 milionom Polaków jednorazowe dawki jodu stabilnego o wielkości zależnej od wieku. Była to największa w historii medycyny akcja profilaktyczna dokonana w ciągu kilku dni. Jej sprawne przeprowadzenie umożliwiły strategiczne zapasy jodu stabilnego (ok. 100 dawek na każdego mieszkańca) przygotowane w latach siedemdziesiątych do celów obrony cywilnej, rozmieszczone w aptekach, instytucjach naukowych i zakładach pracy. Polska była jedynym krajem gdzie jodową akcję przeprowadzono na tak wielką skalę.

Raport

Raport składał się on z trzech części. Zawierał przegląd sytuacji radiologicznej w kraju przed 28 kwietnia 1986, ocenę stanu potencjalnego zagrożenia radiologicznego kraju po wypadku w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej oraz wnioski w zakresie wykorzystania doświadczeń wynikających z funkcjonowania krajowych organów i służb w warunkach potencjalnego zagrożenia radiologicznego. W związku z rozpoczęciem budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Żarnowcu oraz przygotowaniami do realizacji następnych, zgodnie z przyjętym programem rozwoju energetyki do 2000 roku, raport zawiera m. in. propozycje konsekwentnego I bezwarunkowego egzekwowania wymagań bezpieczeństwa we wszystkich fazach budowy i przyszłej eksploatacji tego typu elektrowni. Uznano za celowe przyspieszenie międzynarodowych prac nad ujednoliceniem norm oraz określeniem zasad i trybu wzajemnego współdziałania krajów w zakresie ochrony radiologicznej i działań profilaktycznych. 20 czerwca 1986 Rada Ministrów przyjęta raport komisji oraz uchwalę w sprawie zapewnienia realizacji ustaleń I wniosków z raportu komisji rządowej. Raport został opublikowany w nakładzie 250 egzemplarzy. Jeden z z nich został sprzedany przez Jerzego Urbana byłego rzecznika Rady Ministrów w latach 1981–89, Instytutowi Hoovera.