Aleksandr Akimow
| Aleksandr Akimow | |
|---|---|
| Aleksandr Fiodorowicz Akimow | |
 | |
| Stanowisko | |
| Naczelnik zmiany bloku Starszy inżynier sterowania reaktorem | |
| Informacje biograficzne | |
| Imię i nazwisko | Aleksandr Fiodorowicz Akimow |
| Data i miejsce urodzenia | 6 maja 1953 Nowosybirsk |
| Data i miejsce śmierci | 11 maja 1986 († 33 l.) Moskwa |
| Przyczyna śmierci | Ostra choroba popromienna |
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Mitiński (Moskwa) |
| Tytuł zawodowy | Inżynier |
| Edukacja | Moskiewski Instytut Energetyki |
| Kariera zawodowa | |
| Pracodawca | Czarnobylska Elektrownia Jądrowa |
| Okres | 12.09.1979 – 11.05.1986 |
| Wydział | Wydział reaktora |
| W momencie awarii | Centrala sterowania blokiem |
| Odznaczenia | |
 | |
.jpg)
Aleksandr Fiodorowicz Akimow (ros. Александр Федорович Акимов; ur. 6 maja 1953 w Nowosybirsku, zm. 11 maja 1986 w Moskwie) – naczelnik V zmiany oraz starszy inżynier sterowania reaktorem bloku nr IV w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[1]. Podczas jego zmiany doszło do wybuchu reaktora 26 kwietnia 1986 roku[2]. Przez współpracowników nazywany zdrobniale Sasza.
Spis treści
Życiorys
Urodził się 6 maja 1953 w Nowosybirsku. Zdał maturę z wyróżnieniem. W 1976 ukończył studia na Moskiewskim Instytucie Energetyki w których uzyskał dyplom inżyniera ze specjalizacją automatyzacji procesów cieplnych[3]. W tym samym roku zamieszkał w Prypeci[4]. Pracę w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej rozpoczął 12 września 1979. Kilkakrotnie przechodził 3-4 miesięczne, specjalistyczne szkolenia w IATE (Instytut Energetyki Atomowej) w Obnińsku (ostatni raz w okresie wrzesień-listopad 1985[5]), gdzie mieściło się centrum szkolenia kadr dla elektrowni jądrowych, gdzie uzyskiwał noty celujące i posiadał doskonalą opinię[6][7]. Pracował również na stanowisku starszego inżyniera ds. kontroli turbin oraz naczelnika wydziału turbin. 10 lipca 1984 jako starszy inżynier sterowania reaktorem (SIUR) został mianowany na stanowisko naczelnika zmiany bloku (NSB-4)[3]. Był członkiem etatowej załogi bloku nr IV[2].
26 kwietnia 1986
Przed wypadkiem
O północy z 25 na 26 kwietnia jego zmiana zastąpiła poprzednią popołudniową IV zmianę (16:00–24:00) której naczelnikiem był Jurij Tregub (on sam pozostał w centrali sterowania blokiem na czas przeprowadzenia testu).
Wbrew obiegowej opinii pisemne zeznania personelu obecnego w centrali sterowania blokiem podczas feralnej nocy, wskazują jednoznacznie że w pełni samodzielne podejmował wszystkie kluczowe decyzje. Jako pełniący obowiązki naczelnika zmiany bloku był odpowiedzialny za przeprowadzenie testu. Po nieoczekiwanym gwałtownym spadku mocy reaktora z 1500 MWt do 30 MWt poparł stanowisko operatora Leonida Toptunowa o wygaszeniu zatrutego ksenonem reaktora. Pod naciskiem obecnego zastępcy naczelnego inżyniera Anatolija Diatłowa[uwaga 1] nie przerwał testu oraz nakazał zwiększyć moc do 200 MWt a nie jak napisano w programie testu do 700 MWt[8] aby zaoszczędzić stracony czas. Bezspornym i oczywistym zdaje się fakt że według ówczesnego regulaminu, naczelnik zmiany bloku miał całkowitą autonomię i nie podlegał bezpośrednio zastępcy naczelnego inżyniera jakim był Diatłow.
O 1:23:04 rozpoczęto test, a główne pompy obiegowe zaczęły kawitować z powodu zbyt wysokiej temperatury wody wlotowej. Woda chłodząca zaczęła wrzeć, a moc reaktora powoli rosła. Toptunow poinformował o zaistniałej Akimowa.
O 01:23:40 nakazał uruchomić procedurę AZ-5, która natychmiastowo wygasza reaktor poprzez całkowite wsunięcie prętów kontrolnych, także tych wyjętych wcześniej ręcznie. Do dziś nie jest jasne, czy było to działanie mające zapobiec katastrofie, czy po prostu sposób na zrealizowanie planowego wyłączenia reaktora. Pręty sterujące, zgodnie ze wskaźnikami synchronicznymi, zatrzasnęły się na głębokości od 2 do 2,5 metra zamiast całej głębokości wynoszącej 7 metrów. Akimow odłączył sprzęgła serwomechanizmów sterujących, aby pręty opadły do rdzenia pod własnym ciężarem, ale bezskutecznie. Reaktor wydawał teraz dudniące dźwięki. Akimow był zdezorientowany. Instrumenty pomiarowe nie wskazywały przepływu wody ani awarii pomp.
Po wypadku
Nastąpiła eksplozja, powietrze wypełniło się pyłem, zgasły wszystkie światła zanim po chwili uruchomiło się zasilanie awaryjne. Do sterowni wpadł naczelnik zmiany wydziału reaktora Walery Pierewaczenko informując o sytuacji której był świadkiem kilkadziesiąt sekund wcześniej w hali reaktora, gdzie ciśnienie wysadzało 350 kg grafitowe bloki z kanałów paliwowych. Kolejno na miejscu pojawił się operator wydziału turbin Wiaczesław Brażnik który zgłosił pożar w hali turbin skąd przybiegł. Aby ocenić rozmiar pożaru wraz z A. Akimowem, R. Dawletbajewem oraz P. Pałamarczukiem udał się do halli turbin, gdzie zobaczyli zniszczone elementy konstrukcyjne oraz wiele ognisk pożarów na poziomach 0 i +12.
Kolejno telefonicznie skontaktował się ze straż pożarną i naczelnikami wydziałów elektrycznych oraz pozostałych wydziałów, prosząc o zasilanie elektryczne dla pomp wody zasilającej, usunięcie wodoru z generatorów i wdrożenie innych procedur awaryjnych, aby ustabilizować sytuację i zminimalizować uszkodzenia. Z uwagi na wyłączenie wewnętrznych linii telefonicznych wysłał Pałamarczuka, aby skontaktował się z dyżurnym służby dozymetrycznej N. Gorbaczenkiem.
Wydał polecenie Stolarczukowi i Busyginowi aby włączyli awaryjne pompy wody zasilającej. Dawletbajew poinformował o utracie zasilania elektrycznego, uszkodzonych kablach i łukach elektrycznych. Następnie wysłał G. Metlenkę, aby pomógł w hali turbin z ręcznym otwarciem zaworów układu chłodzenia, co powinno zająć co najmniej cztery godziny na zawór.
O 3:30 dowódca akcji gaśniczej Leonid Tielatnikow skontaktował się z nim w sprawie niepokojących objawów jego ludzi. Akimow wysłał do niego dozymetrystę.
O 6:00 został zastąpiony przez przybyłego na wezwanie dyrektora elektrowni, naczelnika zmiany Władimira Babiczewa. Mimo wszystko wraz z Toptunowem pozostał na terenie elektrowni. Wierząc, że przepływ wody do reaktora został gdzieś zablokowany przez zamknięty zawór, udali się do częściowo zniszczonego pomieszczenia wody zasilającej na poziomie +24.
Około godziny 7:15 wraz z A. Uskowem, W. Orłowem, A. Niechajewem oraz L. Toptunowem otworzyli zawory na dwóch liniach wody zasilającej, a następnie wspięli się na poziom +27 i brodząc po kolana w mieszaninie paliwa i wody, otworzyli dwa zawory na linii 300. Z powodu postępującego zatrucia promieniowaniem spowodowanego dawką ponad 15 Gy (dwukrotna dawka śmiertelna), nie mieli wystarczających sił aby otworzyć pozostałe zawory, mimo wszystko przez kilka chwil próbowali tego dokonać. Woda radioaktywna w pomieszczeniu nr 712 była w połowie zanurzona w rurociągu. Nad ranem obaj zostali przetransportowani do szpitala w Prypeci gdzie udzielono im podstawowej opieki medycznej.
Śmierć
Pomimo przeszczepu szpiku kostnego od brata – bliźniaka, zmarł 11 maja 1986 roku w wieku 33 lat w wyniku zespołu ostrej choroby popromiennej IV stopnia w Szpitalu Klinicznym nr VI w Moskwie. Do końca powtarzał, że zrobił wszystko co do niego należało i nie popełnił żadnego błędu. Został pochowany 13 maja na tamtejszym Cmentarzu Mitińskim[5].
Proces
Jako naczelnik zmiany bloku został oskarżony w procesie o niedopełnienie obowiązków i nieprzestrzeganie procedur bezpieczeństwa. 28 listopada 1986 decyzją prokuratury na mocy artykułu VI paragrafu VIII, kryminalno-procesowego kodeksu ZSRR proces w sprawie jego odpowiedzialności został umorzony.
Prywatnie
Miał żonę Lubow Nikołajewnę oraz dwóch synów Aleksieja (ur. 1977) i Konstantina (ur. 1982). W ramach pomocy jego rodzina otrzymała przydział na mieszkanie w Moskwie oraz zasiłek pomocowy[5]. Od 1977 był członkiem KPZR oraz członkiem Miejskiego Komitetu KPZR w Prypeci[4][5].
Odznaczenia
- Order „Za Odwagę” III klasy (pośmiertnie, 2008)[9]
Uwagi
- ↑ Według zeznań Anatolija Diatłowa w czasie spadku mocy nie był on obecny w sterowni z powodu rutynowego obchodu bloku, jak to zawsze miał w zwyczaju rutynowo czynić.
Przypisy
- ↑ Наши чернобыльцы. Их должны помнить. rb.mchs.gov.ru. [dostęp 2018-10-28].
- ↑ 2,0 2,1 Waldemar Siwiński: Czernobyl. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1989, s. 22. ISBN 83-207-1179-7.
- ↑ 3,0 3,1 Герої-ліквідатори. chnpp.gov.ua. [dostęp 2019-04-13].
- ↑ 4,0 4,1 Чернобыльская тетрадь. library.narod.ru. [dostęp 2018-03-17].
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Jurij Nikołajewicz Szczerbak.: Czernobyl. Moskwa: 1991, s. 186.
- ↑ Mirosław Dakowski: Przyczyny Katastrofy w Czarnobylu. dakowski.pl. [dostęp 2017-06-08].
- ↑ Виталий Петренко: Последняя смена. pripyat.com. [dostęp 2019-04-13].
- ↑ Oficjalny program eksperymentu. rrc2.narod.ru. [dostęp 2019-04-21].
- ↑ Dekret Prezydenta Ukrainy nr 1156/2008 z dnia 12 grudnia 2008 r.
| |||||||||||
