Władimir Prawik

Władimir Prawik
Władimir Pawłowicz Prawik
Władimir Prawik
Stanowisko
Naczelnik warty WPCz-2
Informacje biograficzne
Imię i nazwisko	Władimir Pawłowicz Prawik
Data i miejsce urodzenia	13 czerwca 1962 Czarnobyl
Data i miejsce śmierci	11 maja 1986 († 23 l.) Moskwa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Mitiński Moskwa
Przyczyna śmierci	Zespół ostrej choroby popromiennej
Partner	Nadieżda Iwanowna (ur. 1965)
Przebieg służby
Lata służby	1982 - 1986
Formacja	MWD ZSRR
Jednostki	2. Zmilitaryzowana Jednostka Pożarnicza Kijowskiego Obwodowego Zarządu Spraw Wewnętrznych
Stanowisko	Naczelnik warty
Odznaczenia

Władimr Prawik na Placu Czerwonym w Moskwie w 1980 roku.

Popiersie Władimira Prawika w parku jego imienia w Irpień.

Marmurowa płyta upamiętniająca Władimira Prawika w parku na bulwarze Rady Najwyższej w Kijowie.

Treść orzeczenia lekarskiego wydanego jego żonie dzień po jego śmierci.

Władimir Pawłowicz Prawik (ros. Владимир Павлович Правик; ur. 13 czerwca 1962 w Czarnobylu, zm. 11 maja 1986 w Moskwie) – strażak, porucznik wojsk wewnętrznych MWD, naczelnik warty (NPCz-1) WPCz-2, uczestnik akcji gaśniczej 26 kwietnia 1986 czwartego bloku energetycznego Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, jedna z ofiar śmiertelnych wypadku.

Życiorys

Urodził się 13 czerwca 1962 w Czarnobylu w obwodzie kijowskim Ukraińskiej SRR w rodzinie urzędniczej. W 1979 roku ukończył miejscową szkołę średnią. W tym samym roku rozpoczął naukę w Czerkaskiej Technicznej Szkole Pożarniczej MSW ZSRR Od sierpnia 1982 roku, po ukończeniu szkoły, służył w stopniu porucznika wojsk wewnętrznych MWD na stanowisku naczelnika warty w 2. Zmilitaryzowanej Jednostce Pożarniczej Kijowskiego Obwodowego Zarządu Spraw Wewnętrznych (WPCz-2), stacjonującej w Prypeci, odpowiadającej za ochronę przeciwpożarową Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. Mieszkał przy ul. Łesi Ukrainki 52 m. 45.

„	(...) Dowódcą był najmłodszy z nas, właśnie skończył 24 lata. Z natury w żaden sposób nie pasował do zajmowanego stanowiska. Uprzejmy, łagodny, uległy, nigdy nie pozostawał obojętny na czyjeś prośby. Zwierzchnicy uważali go za słabego, ponieważ dyscyplina w powierzonej mu jednostce była czasem mocno odstająca od założeń regulaminowych. Wołodia Prawik był bardzo utalentowany, lubił radio, fotografię, pisał wiersze, rysował, był redaktorem naczelnym gazetki ściennej "Komsomolski prożektor" - na łamach której, jak to było w zwyczaju w czasach radzieckich, publicznie wyśmiewali niedociągnięcia władz. Wołodii pomogła jego żona Nadia. Ukończyła szkołę muzyczną, pracowała w przedszkolu. Małżonkowie byli fizycznie do siebie podobni, podobnie jak ich poglądy na życie. Pod koniec marca 1986 roku urodziła się ich córka Natasza, a Wołodia poprosił o przeniesienie ze straży do inspektorów. Zwierzchnicy wyrazili na to zgodę, ale musiał go ktoś zastąpić, obiecano mu „załatwić sprawę” po przerwie majowej.	”
— autor, Iwan Szawrej

Akcja gaśnicza

W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 roku jako pełniący służbę naczelnik warty dowodził pierwszą grupą strażaków, którzy uczestniczyli w akcji gaśniczej bloku energetycznego nr IV Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. Jako ówczesny dowódca akcji gaśniczej (do czasu objęcia dowodzenia przez mjr. Leonida Tielatnikowa) podjął decyzję o skierowaniu działań gaśniczych na ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru i zapobieżeniu przeniesienia się ognia na sąsiedni blok. W wyniku długotrwałego przebywania w strefie zagrożenia otrzymał bardzo wysoką dawkę promieniowania, która wywołała u niego ostrą chorobę popromienną.

Hospitalizacja

Nad ranem 26 kwietnia został przetransportowany do Jednostki Medycznej nr 126 w Prypeci, gdzie udzielono mu podstawowej opieki medycznej. Około południa został przetransportowany z pierwszą grupą poszkodowanych do Moskwy, gdzie znajdował się oddział kliniczny Instytutu Biofizyki Szpitala Klinicznego nr VI zajmujący się leczeniem chorób popromiennych.

W końcu kwietnia do Moskwy przyjechała jego żona która tak relacjonowała po latach pobyt męża w szpitalu:

Szpital był bardzo przerażający. Zamiast personelu medycznego wartę pełnili żołnierze ubrani w kombinezony chemiczne. Co godzinę myli klamki, drzwi i podłogi specjalnymi roztworami. Kiedy po raz pierwszy zobaczyłam Wołodię, po prostu go nie poznałam. Miał dużą spuchniętą głowę wielkości wiadra, był całkowicie łysy. Jego zęby były bardzo zniszczone i słabe, niemal jak z plasteliny. Niektóre z nich wypadły przed moimi oczami. Ciągle płakał, upierał się, że nie powinnam była przyjeżdżać. Teściowa, która przyjechała kilka dni wcześniej, robiła mi wyrzuty że przyjechałam na próżno i powinnam teraz myśleć o dziecku. Myślałam nawet, że to jakaś macierzyńska zazdrość. Mój Wołodia leżał tam, taki bezradny, płacząc cały czas, ja płakałam wraz z nim. Próbowałam go pocieszać: Wołodia, uratowałeś nas. Przetarł oczy poduszką i powiedział, że nikogo nie uratował. A po jego zwęglonej twarzy znów spłynęły wielkie łzy.

W maju przeszedł operację przeszczepu komórek macierzystych wątroby.

Śmierć

Zmarł 11 maja 1986. Został pochowany w Moskwie na Cmentarzu Mitińskim (kwatera 162).

Poniżej treść orzeczenia lekarskiego wydanego jego żonie dzień po jego śmierci:

ORZECZENIE Prawik Władimir Pawłowicz, 23 lata, naczelnik warty WPCz-2, hospitalizowany w Klinice Instytutu Biofizyki (w Moskwie) od 27 kwietnia do 11 maja 1986 r. Pacjent cierpiał na zespół ostrej choroby popromiennej w jej najcięższej postaci: zespół jelitowy, zespół jamy ustno-gardłowej, wyraźne zaburzenia hemopoezy, zapalenie płuc, popromienne oparzenia skóry I stopnia, oparzenia skóry głowy, twarzy, szyi oraz rąk III i IV stopnia. Toksemia. Niewydolność wielonarządowa. Obrzęk płuc, mózgu oraz zespół wstrząsu toksycznego. Powstanie choroby było wynikiem bezpośredniego udziału w wypadku w CzAES. Orzeczenie wydano małżonce pacjenta do zapoznania się z jego treścią na miejscu. Przewodniczący kolegium eksperckiego A. K. Guśkowa Sekretarz kolegium eksperckiego A. N. Petrosjan

Życie prywatne

W 1984 wziął ślub z Nadieżdą Iwanowną (ur. 1965) z która miał córkę Natasze Władimirownę (ur. 10 kwietnia 1986). Absolwentka szkoły muzycznej, do momentu ewakuacji pracowała w przedszkolu. Jego ojciec zmarł jesienią 2015.

Odznaczenia

• Dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z dnia 25 września 1986 roku "za męstwo, odwagę i poświęcenie przy likwidacji następstw katastrofy w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej" został pośmiertnie odznaczony tytułem honorowym Bohatera Związku Radzieckiego oraz Orderem Lenina

• 26 kwietnia 1996 za wyjątkową osobistą odwagę i poświęcenie, oraz profesjonalizm, jakim wykazał się w czasie likwidacji skutków katastrofy w Czarnobylu został odznaczony gwiazdą "Za Odwagę".

Upamiętnienie

W 2014 roku w mieście Irpień na Ukranie został odnowiony i otwarty park miejski nazwany jego imieniem, znajduje się tam również jego popiersie. Jego popiersie znajduje się także przy Alei Bohaterów Czarnobyla w Kijowie. Jego osobę upamiętnia także marmurowa płyta w parku na bulwarze Rady Najwyższej w Kijowie. Ponadto jego popiersie ustawiono w Czerkasach na terenie Akademii Bezpieczeństwa Pożarniczego Ministerstwa ds. Sytuacji Nadzwyczajnych Ukrainy im. Bohaterów Czarnobyla. Jego nazwisko znajduje się także na pamiątkowych tablicach w Kijowie i Symferopolu. Jego imieniem nazwano ponadto ulice w wielu miejscowościach Ukrainy W dniu 29 maja 1987 r. Ministerstwo Komunikacji ZSRR wydało okolicznościową kopertę artystyczną z jego wizerunkiem.

Mity

W wielu publikacjach pojawia się informacja jakoby na skutek przyjętej wysokiej dawki promieniowania, jego oczy zmieniły kolor z brązowych na niebieskie. Jakkolwiek istnieją procesy mogące prowadzić do takiej przemiany (denaturyzacja melatoniny w wierzchnich warstwach gałki ocznej, wykorzystywana m.in. w medycynie estetycznej do zmiany koloru tęczówki). Nie istnieje możliwość aby ten proces został zapoczątkowany w wyniku absorpcji wysokiej dawki promieniowania jonizującego przez organizm. Uszkodzenie narządu wzroku u ofiar występowało głównie w postaci nadwrażliwości rogówki na światło, jej stanu zapalnego lub zmiany dna oka, jak obrzęki czy krwotoki. U wszystkich osób dotkniętych chorobą popromienną IV stopnia występował rumień na powiekach, który po niedługim czasie przeistaczał się w zrogowaciałą łuskowatą skórę na powiekach oraz superpigmentacje (ciemną skóra powiek).