Kalendarium katastrofy w Czarnobylu

Z Czarnobyl Wiki
To jest zatwierdzona wersja strony. To nie jest ostatnia jej wersja. Zobacz najnowszą wersję.
Skocz do: nawigacja, szukaj
29 kwietnia 1986. Zdjęcie Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej z satelity Landstat 5. Już kilkanaście godzin po wypadku państwa zachodnie na podstawie rozprzestrzeniania się substancji promieniotwórczych w atmosferze podejrzewały że doszło do awarii w elektrowni jądrowej w północnej Ukrainie. Wobec braku informacji wywiadowczych nad obszar skierowano satelitę Landstat 5 poruszającą się po orbicie heliosynchronicznej na wysokości 918 km nad Ziemią. Jej pierwsze przesłane zdjęcia wykonane w bliskiej podczerwieni potwierdziły przypuszczenia o stopieniu rdzenia i emisji substancji promieniotwórczych do atmosfery.
Kalendarium katastrofy w Czarnobylu – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów planów budowy elektrowni jądrowej aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń powiązanych z tematyką awarii w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej.
 Osobny artykuł: Kalendarium historii Prypeci.

1960 - 1969

Plany budowy nowej elektrowni jądrowej.

  • 1966 - Rada Ministrów ZSRR zatwierdziła plan który przewidywał uruchomienie kolejnej elektrowni jądrowej na terenie Ukraińskiej SRR w przeciągu kolejnej dekady[1].
  • 18 stycznia 1967 - Państwowy Komitet Planowania ZSRR zaleca usytuowanie przyszłej elektrowni jądrowej w rejonie wsi Kopaczi na północ od Kijowa. Znajduje się ona na bezproduktywnych terenach na prawy brzegu rzeki Prypeć, 12 km od miasta Czarnobyl. Wybrana lokalizacja spełnia wszystkie kryteria dotyczące lokalizacji tego rodzaju obiektów tj. odległość od zbiorników wodnych, rozbudowana sieć dróg oraz bliskie sąsiedztwo Kijowa. Miejsce budowy elektrowni zostało wybrane po dokonaniu badań i ekspertyz geologicznych ponad 16 innych lokalizacji w rejonie Kijowa między innymi Winnicy i Żytomierza[2].
  • 2 lutego 1967 - Uchwałą Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i Rady Ministrów ZSRR zatwierdzono i przyjęto zalecenia Państwowego Komitetu Planowania ZSRR dotyczące lokalizacji i budowy elektrowni jądrowej zlokalizowanej w rejonie wsi Kopaczi na północ od Kijowa na terenie USRR. Przyszłej elektrowni nadano nazwę Czarnobylska Elektrownia Jądrowa[2].
  • 29 września 1967 - Decyzją Ministerstwa Energetyki ZSRR zlecono opracowanie wstępnych założeń projektowych reaktorów które przyszła elektrownia miała wykorzystywać. Projekty przewidywały wykorzystanie reaktorów RBMK-1000, RK-1000 lub VVER 1000.
  • 1969 - Podjęto decyzję o zlokalizowaniu w rejonie przyszłej elektrowni jądrowej instalacji radzieckiego strategicznego radaru pozahoryzontalnego systemu Duga[3].
  • 28 maja 1969 - Decyzja Komitetu Centralnego KPZR oraz Rady Ministrów ZSRR w sprawie zatwierdzenia wstępnego kosztorysu budowy Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[1].
  • 19 czerwiec 1969 - Podjęto decyzję o wykorzystaniu w budowie przyszłej elektrowni jądrowej reaktorów typu RBMK 1000. Decyzja ta została określona na mocy wspólnej decyzji Ministerstwa Energetyki ZSRR i Ministerstwa Średniego Przemysłu Maszynowego ZSRR na podstawie opracowania Uralskiego Oddziału Instytutu Teploenergoproekt oraz projektu Instytutu Hydroproject[1][2][4].
  • 17 grudnia 1969 - Ministerstwo Energii i Elektryfikacji ZSRR wydało dyrektywę w myśl której 1 stycznia 1970 roku miała zostać powołana dyrekcja przyszłej Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[5].

1970 - 1979

Budowa Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej oraz miasta Prypeć.

  • 1 stycznia 1970 - Powołano dyrekcję przyszłej Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej.
  • 1 lutego 1970 - Rozpoczęto prace budowlane pod fundament przyszłego bloku energetycznego nr 1.
  • Marzec 1970 - Rozpoczęto budowę bloku energetycznego nr 1[6].
  • 30 Marca 1970 - Ministerstwo Energetyki i Elektryfikacji ZSRR zleciło zaprojektowanie przyszłej elektrowni Instytutowi Hydroprojekt[7].
  • Kwiecień 1970 - Mianowano dyrektora budowanej Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, został nim Wiktor Briuchanow.
  • Maj 1970 - Rozpoczęto prace budowlane pod budowę fundamentów bloku energetycznego nr 1 Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[2][4].
  • 14 grudnia 1970 - zadanie projektowe budowy elektrowni zostało zatwierdzone przez Radę Ministrów ZSRR (po rewizji na wniosek Państwowego Komitetu Budowy (Gosstroj) i Państwowego Komitetu Planowania ZSRR (Gosplan))[8].
  • Marzec 1971 - mała grupa radzieckich urzędników której przewodził Piotr Stiepanowicz Nieporożnij, Minister Energii i Elektryfikacji ZSRR któremu towarzyszył Minister Energii i Elektryfikacji Ukrainy Pobiegajło K.M. wraz z innymi urzędnikami poleciała śmigłowcem na miejsce budowy przyszłej elektrowni aby symbolicznie wbić szpadel symbolizując rozpoczęcie budowy pierwszej elektrowni jądrowej na Ukrainie[9]
  • Lipiec 1971 - Zakończono budowę linii przesyłowych 110 kV podstacji Czarnobyl[2].
  • 7 grudnia 1971 - Utworzono stałą komisję ds. przyjęcia do eksploatacji obiektów Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[5].
  • 1972 :
    • W Kijowie odbyła się dyskusja na temat rodzaju reaktora jaki ma zostać użyty w elektrowni. Dyrektor elektrowni, Wiktor Briuchanow zabiegał o wykorzystanie reaktorów wodno ciśnieniowych (PWR). W rozmowie z Aleksiejem Makulinem, ministrem energetyki Ukraińskiej SRR poinformował go że reaktory typu RBMK uwalniają czterdzieści razy więcej promieniowania w porównaniu z reaktorami PWR. Podczas dyskusji fizyk Aleksandrow zaoponował twierdząc że konstrukcja RBMK-1000 nie tylko jest najbezpieczniejszym typem reaktorów ale i energia przez nie wytwarzania należy do najtańszych[10].
  • 15 sierpnia 1972
    • 11:00 - Wylano pierwszy metr sześcienny betonu pod fundament głównego budynku bloku energetycznego nr 1[2][4][uwagi 1].
  • 16 sierpnia 1971 - Uchwała Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i Rady Ministrów ZSRR Nr 684-200 w sprawie planowanej budowy II etapu Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej w okresie 1976 - 1981[4].
  • 30 stycznia 1973 - Decyzja Ministerstwa Energi ZSRR "O włączeniu do eksploatacji bloku energetycznego nr 1 Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej 1975 roku".
  • Luty 1973 - Rozpoczęto budowę bloku energetycznego nr 2[11].
  • 30 kwietnia 1975 - Wołodymyr Szczerbycki, I sekretarz Komunistycznej Partii Ukrainy zwrócił się z apelem do Aleksieja Kosygina, przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR z prośbą o dostarczenie większej ilości sprzętu budowlanego do Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[12].
  • 16 maja 1975 - Zgodnie z decyzją dyrektora Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej powołano komisje której celem miał być nadzór na przygotowaniem i uruchomieniem bloku energetycznego nr 1[12].
  • Marzec 1976
    • Rozpoczęto budowę bloku energetycznego nr 3[13].
    • Zakończono budowę remizy WPCz-2[14].
  • 15 maja 1976 - Ustanowiono regularny monitoring dozymetryczny terenów sąsiadujących z elektrownią.
  • Październik 1976 - Rozpoczęto napełnianie zbiornika chłodzącego[2][15][12].
  • Maj 1977 - Zespół instalatorów, konstruktorów, inżynierów i personelu operacyjnego rozpoczął wstępne prace przed uruchomieniem bloku energetycznego nr 1[2][12].
  • 1 sierpnia 1977:
    • 20:10 - Załadowano pierwsze zespoły paliwowe do reaktora bloku energetycznego nr I[12][16].
  • 2 sierpnia 1977:
    • 13:05 - Pierwsza reakcja łańcuchowa reaktora nr 1[6][16].
  • 14 sierpnia 1977:
    • 11:55 - Zakończono załadunek zespołów paliwowych do reaktora bloku energetycznego nr I[16].
  • 18 września 1977:
    • 16:17 - Rozpoczęto procedurę zwiększania mocy reaktora bloku energetycznego nr I[16].
  • 26 września 1977:
    • 19:21 - Podłączenie do sieci bloku energetycznego nr 1. Turbogenerator nr 2 bloku energetycznego nr I zostaje podłączony do sieci energetycznej[6][16].
  • 2 listopada 1977:
    • 7:23 - Turbogenerator nr 1 bloku energetycznego nr I zostaje podłączony do sieci energetycznej[6][16].
  • 14 grudnia 1977 - Podpisano dokument przyjęcia do eksploatacji bloku energetycznego nr 1[1][2][12].
  • 21 grudnia 1977:
    • 15:00 - Moc maksymalna bloku energetycznego nr I wzrosła z 700 MW do zakładanych 800 MW[16].
  • 24 stycznia 1978:
    • 18:15: Blok energetyczny nr I wytworzył do sieci pierwszy 1 TWh energii elektrycznej[16].
  • 24 maja 1978 - Blok energetyczny nr 1 osiąga moc 1000 MW[2][12].
  • 27 maja 1978 - Rozpoczęcie eksploatacji bloku energetycznego nr 1[6].
  • 16 listopada 1978 - Rozpoczęto pierwsze uruchomienie bloku energetycznego nr 2[2].
  • 17 listopada 1978 - Pierwsza reakcja łańcuchowa reaktora nr 2[11].
  • 19 grudnia 1978 - Rozpoczęto zwiększanie mocy reaktora nr 2[2].
  • 21 grudnia 1978 - Podłączenie do sieci bloku energetycznego nr 2[2][11].
  • 10 stycznia 1979 - Podpisano dokument przyjęcia do eksploatacji bloku energetycznego nr 2[2].
  • 1979
    • Przeprowadzono pierwsze testy eksploatacyjne instalacji radzieckiego strategicznego radaru pozahoryzontalnego systemu Duga[2].
  • Luty/marzec 1979 - według raportu KGB podczas budowy bloku energetycznego nr II doszło do rażących zaniedbań i błędów konstrukcyjnych wpływających na bezpieczentwo jego eksploatacji[10].
  • Kwiecień 1979 - Rozpoczęto budowę bloku energetycznego nr 4[17].
  • 22 kwietnia 1979 - Czarnobylska Elektrownia Jądrowa wytworzyła do sieci pierwsze 10 TWh energii elektrycznej[2].
  • 28 maja 1979 - Rozpoczęcie eksploatacji bloku energetycznego nr 2[2][11].
  • 5 października 1979 - Zakończono pierwszą część budowy Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej składającej się z dwóch bloków energetycznych o łącznej mocy 2 000 MW[2].

1980 - 1989

  • 21 października 1980 - Włączono do eksploatacji linię przesyłową 750 kV[2].
  • Styczeń 1981 - Rozpoczęto budowę bloku energetycznego nr 5[18].
  • 2 czerwca 1981 - Pierwsza reakcja łańcuchowa reaktora nr 3[13].
  • 3 grudnia 1981 - Podłączenie do sieci bloku energetycznego nr 3[2][13].
  • 8 marca 1982 - Czarnobylska Elektrownia Jądrowa wytworzyła do sieci pierwsze 50 TWh energii elektrycznej[2].
  • 31 maja 1982 - Rozpoczęto eksploatacje instalacji radzieckiego strategicznego radaru pozahoryzontalnego systemu Duga[19].
  • 8 czerwca 1982 - Rozpoczęcie eksploatacji bloku energetycznego nr 3[13].
  • 9 czerwca 1982 - Blok energetyczny nr 3 osiąga moc 1000 MW[2].
  • 9 września 1982 - Awaria reaktora nr 1[2][20][uwagi 2].
  • Styczeń 1983 - Rozpoczęto budowę bloku energetycznego nr 6[21].
  • 25 listopada 1983 - Załadowano pierwsze zespół paliwowy do reaktora nr 4[2].
  • 27 listopada 1983 - Pierwsza reakcja łańcuchowa reaktora nr 4[17].
  • 21 grudnia 1983 - Turbogenerator nr 7 bloku energetycznego nr IV zostaje podłączony do sieci energetycznej[16].
  • 22 grudnia 1983 - Podłączenie do sieci bloku energetycznego nr 4[17].
  • 31 grudnia 1983 - Dyrektor elektrowni, Wiktor Briuchanow podpisał dokument przyjęcia do eksploatacji bloku energetycznego nr IV (mimo że nie został poddany testom działania zapasowego systemu zasilania[uwagi 3])[22]
  • 26 marca 1984 - Rozpoczęcie eksploatacji bloku energetycznego nr 4[17].
  • 28 marca 1984 - Blok energetyczny nr 4 osiąga moc 1000 MW[2][uwagi 4].
  • 21 sierpnia 1984 - Czarnobylska Elektrownia Jądrowa wytworzyła do sieci pierwsze 100 TWh energii elektrycznej[2].
  • 1 stycznia 1985 - Według oficjalnych danych elektrownia zatrudnia 5855 osób (1138 inżynierów, 211 urzędników i pozostałych 3957 pracowników).[23]
  • 18 lipca 1985 - VI departament KGB USRR zajmujący się wywiadem i kontrwywiadem gospodarczym wydał raport dotyczący błędów projektowych i innych nieprawidłowości przy budowie bloków V i VI[uwagi 5].
  • 30 października 1985 - Podjęto decyzję o wdrożeniu racjonalizatorskiego projektu autorstwa inżyniera Miedlenki ze zjednoczenia Dontechenergo. Turbina wytrącała swe parametry szybciej, niż zaczynał płynąć prąd z generatora zapasowego. Należało to poprawić. Oficjalnie eksperyment nazwano “Badaniem reżimu wybiegu generatora pod obciążeniem potrzeb własnych”.
  • Styczeń 1986 - Dyrektor elektrowni, Wiktor Briuchanow przesyła do zatwierdzenia scenariusz programu testowego do głównych biur projektowych Instytutu Hydroprojekt oraz Gosatomeniergonadzor[24].
  • Luty 1986 - Radziecki magazyn "Soviet Life" na swoich łamach opublikował artykuł dotyczący rozbudowy i potencjału Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej w którym zawarto wypowiedź ministra energii i elektryfikacji USRR - Witalij Skljarowa który stwierdził że „Stopienie się rdzenia reaktora zdarzają się może najwyżej raz na 10 tysięcy lat. Elektrownie jądrowe są bezpieczne i niezawodne, szczególnie że są chronione przed awarią przez trzy niezależne od siebie systemy bezpieczeństwa”[25][26].
  • 27 marca 1986 - Kijowska gazeta „Literaturna Ukraina” opublikowała artykuł autorstwa Lubow Kowalewskiej, w którym poruszone zostały kwestie konstrukcji elektrowni m. in. niskiej jakości wykonania elementów zbrojonych a także biurokrację i niekompetencję władz elektrowni, które skumulowane tworzą bombę z opóźnionym zapłonem. „Błędy zostaną naprawione, naprawione w ciągu nadchodzących dziesięcioleci”[26].
  • Kwiecień - Czarnobylska Elektrownia Jądrowa wytworzyła do sieci pierwsze 150 TWh energii elektrycznej[27].
  • 25 kwietnia 1986
  • Rozpoczyna się w założeniach czterdziestodniowy remont konserwacyjny bloku nr IV[22][28].
    • 0:00 - Po dokonaniu wpisów w dziennikach raportów załoga drugiej zmiany której naczelnikiem jest Aleksandr Akimow przejmuje sterowanie blokiem energetycznym nr IV[29]. Łącznie pracę podejmuje 176 pracowników elektrowni. A na pobliskiej budowie kolejnych bloków 268 robotników[30].
    • 1:00 - Zgodnie z pierwotnym planem (test został zaplanowany niemal pół roku wcześniej) rozpoczęto przygotowania do przeprowadzenia testu turbogeneratorów bloku energetycznego nr 4 (ofc. "Badanie reżimu wybiegu generatora pod obciążeniem potrzeb własnych") który w założeniach miał się rozpocząć o godzinie 14:00 tego samego dnia[31][32][22]. O przeprowadzonym teście nie zostaje poinformowany resort energetyki oraz służby nadzoru jądrowego[28].
    • 1:06 - Rozpoczęto proces stopniowego obniżania mocy cieplnej reaktora[22][33].
    • 2:30 - Rozpoczyna się proces zmniejszania mocy reaktora nr 4 z 3200 MW do 1600 MW.
    • 3:47 - Zmniejszono moc cieplną do 1600 MW czyli o 50% mocy nominalnej[22][31][32].
    • 8:00 - Po dokonaniu wpisów w dziennikach raportów załoga trzeciej zmiany której naczelnikiem jest Igor Kazaczkow przejmuje sterowanie blokiem energetycznym nr IV[29]
    • 13:05 - Odłączono turbinę nr 7 (500 MW) bloku energetycznego nr IV[22].
    • 14:00 - Moc reaktora utrzymuje się na poziomie 1600 MW. Na wniosek dyspozytora Kijowskiego Okręgu Energetycznego "KijewEnergo", dla zbilansowania mocy wymagane jest zwiększenie mocy wytwórczej bloku energetycznego nr 4 i wstrzymać się z wyłączeniem turbiny nr 8. Test został wstrzymany[33][34][31][32][22].
    • 16:00 - Po dokonaniu wpisów w dziennikach raportów załoga czwartej zmiany której naczelnikiem jest Jurij Tregub przejmuje sterowanie blokiem energetycznym nr IV[22].
    • 23:00 - Dyrekcja otrzymuje ponowną zgodę na przeprowadzenie testu bezpieczeństwa.
    • 23:10 - Anatolij Diatłow wydaje polecenie zmniejszenia mocy cieplnej reaktora z poziomu 1600 MW do zaplanowanego w programie badań poziomu 700 - 1000 MW[32][33][22].
  • 26 kwietnia 1986
    • 0:05: Pracę rozpoczyna piąta zmiana licząca 176 osób. Po dokonaniu wpisów w dziennikach raportów załoga piątej zmiany której naczelnikiem jest Aleksandr Akimow przejmuje sterowanie blokiem energetycznym nr IV Moc reaktora osiąga 720 MW i nadal się zmniejsza[32][33][22].
    • 0:15 - Moc reaktora utrzymuje się na poziomie 700 MW.
    • 0:28 - Moc reaktora osiąga 500 MW, technicy wyłączają automatyczny system kontroli mocy. Przez wadliwy stabilizator nie można ustalić docelowej wartości mocy wyjściowej w wyniku czego moc reaktora spada do poziomu 30 MW, co w tym typie reaktora oznacza wzrost stężenia izotopu ksenonu-135 i zmniejszenie reaktywność reaktora przez wzrost stężenia ksenonu-135[32].
    • 0:32 - Aby zwiększyć moc wyjściową reaktora, 12 z 30 prętów regulacyjnych zostają usunięte. Jednakże poprzez to działanie można uzyskać tylko 7 % mocy wyjściowej reaktora, czyli 200 MW [jest to spowodowane drastycznym wzrostem zatrucia ksenonowego]; przepisy nakazują wyłączenie reaktora, jeżeli moc znajdzie się poniżej 20%, niestety obsługa techniczna ignoruje ten fakt oraz to że w rdzeniu nie ma wystarczającej liczby prętów regulacyjnych; zostaje podjęta decyzja o przejściu do kolejnej fazy testów.
    • 0:43 - Leonid Toptunow odłącza automatyczny system awaryjny AZ-5[22].
    • 1:03 - Postanawiano wyłączyć dodatkowe chłodzenie reaktora w postaci czterech głównych pomp chłodzących. Zmiana temperatury powoduje nieprzewidziany spadek mocy.
    • 1:18 - Komputer nakazuje bezwarunkowo wyłączyć reaktor. Technicy ignorują go, wyłączając systemy bezpieczeństwa i wyciągając kilka kolejnych prętów kontrolnych
    • 1:21 - Moc reaktora stabilizuje się na poziomie 200 MW.
    • 1:22:30 - Leonid Toptunow zauważa na wydruku komputerowym systemu SKALA, że tzw. poziom reaktywności spadł tak dalece, że reaktor powinien zostać natychmiast wyłączony[22].
    • 1:23:04 - Rozpoczyna się główny test. Starszy inżynier sterowania turbinami Igor Kirszenbaum na polecenia Anatolija Diatłowa zamyka główny zawór turbiny nr 8. Oznacza to, iż od tej pory para wytwarzana w reaktorze przestanie dochodzić do turbiny, która kręcić się będzie już tylko siłą inercji[22].
    • 1:23:35 - wydanie polecenia o natychmiastowym wyłączeniu reaktora; w tego typu reaktorach procedura zamknięcia wymaga wstawienia z powrotem wszystkich prętów paliwowych; najpoważniejszą wadą techniczną czarnobylskiego reaktora było zwiększenie reaktywności bloków grafitowych [które są głównym czynnikiem spowalniającym] podczas wstawiania prętów do rdzenia
    • 1:23:40 - Reaktor samoczynnie rozpędza się, a w jego wnętrzu wytrąca się wodór. Prowadnice prętów wyginają się od ciepła. Aleksandr Akimow wciska przycisk "AZ-5"[uwagi 6]. Na chwilę przed wybuchem, moc reaktora osiąga 30000 MW.
    • 1:23:44 -  umieszczenie z powrotem w rdzeniu reaktora 250 prętów paliwowych, które podniosły emisję neutronów; reaktywność atomowa osiąga poziom, w którym neutrony natychmiastowe mogą zapoczątkować atomową reakcję łańcuchową [jest to tak zwana reakcja krytyczna na neutronach natychmiastowych]; moc reaktora nagle wzrasta sto razy od wartości roboczej; następuje wykrzywienie prętów paliwowych przez wysoką temperaturę, co uniemożliwia ich pełne zanurzenie w rdzeniu reaktora; w wysokiej temperaturze elementy paliwowe topią się , uwalniając wodór, który łącząc się z tlenem z powietrza, tworzy mieszankę piorunującą; kilka sekund później gaz zapala się powodując eksplozję; związki promieniotwórcze zostają wyrzucone wysoko w powietrze, za sprawą palącego się grafitu; jod-131 i cez-137 tworzą śmiertelne aerozole i w postaci radioaktywnych chmur, pokonują tysiące kilometrów
    • 1:23:47 - Para wodna rozsadza ważącą 2000 ton kopułę przeciwradiacyjną, która burzy budynek bloku czwartego. W całej elektrowni gaśnie światło[uwagi 7].[35]
    • 1:24 - następuje druga eksplozja, wyrzucając szczątki reaktora w powietrze. Gorący grafit, w połączeniu z tlenem, momentalnie zapala się. Po reaktorze czwartym zostaje tylko krater.
    • 1:26 - Zostaje powiadomiona straż pożarna o pożarze dachu reaktora nr 4.
    • 1:28 - Na miejsce zdarzenia docierają trzy odziały (autocysterna, autopompa i samochód wodno-pianowy) zakładowej straży pożarnej pod dowództwem por. Władimira Prawika w liczbie 14-stu strażaków[34][36][22][37].
    • 1:30 lub 1:32[38] - Wiktor Briuchanow zostaje telefonicznie powiadomiony o wypadku w elektrowni[39].
    • 1:35 - Na miejsce zdarzenia docierają trzy oddziały straży pożarnej z Prypeci pod dowództwem por. Wiktora Kibenoka w liczbie ośmiu strażaków (dwie autocysterny oraz samochodowa drabina pożarnicza) [22][40][37].
    • 1:40 - Na miejsce zdarzenia docierają jednostki straży pożarnej z Czarnobyla.
    • 1:42 - O wypadku w elektrowni powiadomiono pogotowie ratunkowe w Prypeci[22][35].
    • 1:46 - Dowództwo nad akcją przejmuje przybyły mjr. Leonid Tielatnikow[22].
    • 2:00 lub 1:40[39] - Do sztabu zarządzania kryzysowego, umieszczonego w bunkrze pod budynkiem administracyjnym elektrowni przybywa Wiktor Briuchanow[22][37][35].
    • 2:10 - Ugaszono główne ogniska pożaru na dachu maszynowni[36].
    • 2:15 - W wydziale Ministerstwa Spraw Wewnętrznych przy komitecie wykonawczym miasta Prypeć zarządzono spotkanie kryzysowe. Podjęto decyzję o zablokowaniu dla osób cywilnych głównych dróg wylotowych z miasta. W tym celu z Kijowa sprowadzono kilkuset milicjantów których nie poinformowano o awarii. Decyzja o blokadzie dróg miała na celu ograniczenie przemieszczania się osób cywilnych oraz zabezpieczenie głównych tras komunikacyjnych dla służb ratowniczych[15][34].
    • 2:30:
      • Ugaszono główne ogniska pożaru na dachu hali głównej reaktora[36].
      • O pierwszych poszkodowanych zostaje telefonicznie powiadomiona Angelina Guskowa[41]
    • 3:00:
      • Pojawiają się pierwsze objawy choroby popromiennej u strażaków. Dowodzący akcją gaśniczą mjr. Leonid Tielatnikow kontaktuje się z Aleksandrem Akimowem w tej sprawie. Akimow wysyła do niego dozymetrystę[15].
      • Władze elektrowni powiadamiają o awarii władze centralne w Moskwie.
      • W akcji gaśniczej udział bierze łącznie 69 strażaków z okolicznych jednostek straży pożarnej.
    • 3:12 - Ogłoszono alarm w dowództwie centralnego okręgu wojskowego ZSRR. Dowódca wojsk chemicznych Ministerstwa Obrony ZSRR, gen. płk. Władimir P. Pikałow otrzymuje rozkaz wysłania jednostek wojsk chemicznych w rejon awarii[22]. Jako pierwsze do miasta przybywają jednostki stacjonujące w Kijowie[42].
    • 3:22 - Na miejsce zdarzenia dociera pierwsza grupa operacyjna dowództwa straży pożarnej Minsterstwa Spraw Wewnętrznych Komitetu Wykonawczego Obwodu Kijowskiego pod dowództwem majora W. R. Melnika, [22][35].
    • 3:25 - Dowódca Obrony Cywilnej Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej informuje o awarii Sztab OC Obwodu Kijowskiego[4].
    • 3:30 - Pojawiają się pierwsze wstępne raporty o sytuacji radiacyjnej w pobliżu bloku energetycznego nr IV[38].
    • 4:00:
    • 4:30- Do sterowni bloku energetycznego nr 4 przybywa naczelny inżynier elektrowni - Nikołaj Fomin[15][43][24].
    • 4:50 - wytypowano kilka ognisk pożaru.
    • 4:55 - Naczelnik GOWD Wasilij Kuczerienko powracając z elektrowni na odprawie oficerów wydaje rozkaz zablokowania dróg wylotowych z miasta[44]
    • 5:00:
      • Ze względów bezpieczeństwa wyłączono z eksploatacji blok energetyczny nr 3[34][31][22][uwagi 8].
      • Ostatecznie ugaszono wszystkie pożary na dachu maszynowni i hali głównej rektora[36][31][22].
      • Michaił Gorbaczow zostaje powiadomiony telefoniczne o awarii i pożarze. Zostaje poinformowany że budynek hali głównej reaktora jest nienaruszony[37].
    • 6:00:
      • W Szpitalu w Prypeci w wyniku odniesionych obrażeń umiera Władimir Szaszenok[35].
      • W tym czasie w Szpitalu w Prypeci hospitalizowanych jest ok 108 poszkodowanych[35].
    • 6:30 - Z lotniska Wnukowo w Moskwie wystartował samolot transportowy AN-26 ze specjalistami z ministerstwa energetyki oraz lekarzy ze Szpitala Klinicznego nr VI[22].
    • 6:35 - Zakończenie akcji gaśniczej. Ugaszono wszystkie pożary. W akcji gaśniczej łącznie brało udział 37 brygad straży pożarnej, w sumie 186 strażaków[4][37][uwagi 9].
    • 7:00 - Wraz z pojawianiem się kolejnych osób z nowej zmiany kończą się poszukiwania Walerego Chodemczuka[37].
    • 7:15 - Grupa złożona z A. Uskowa, W. Orłowa, A. Niechajewa, A. Akimowa oraz L. Toptunowa otwierają ręcznie otwierają regulatory i słysząc szum przepływającej wody powracają do sterowni bloku czwartego gdzie Akimow i Toptunow zostają odesłani do szpitala[38].
    • 8:00:
      • W elektrowni rozpoczyna pracę nowa zmiana[22]. A przy budowie bloków energetycznych nr 5 i 6 pracę rozpoczyna 286 robotników[15].
      • Do Prypeci z Kijowa przybywa wiceminister spraw wewnętrznych ZSRR, gen. mjr. milicji G. Berdow[15][37]. W tym samym czasie milicja zablokowała wszystkie główne drogi wylotowe z miasta.
      • Powołano specjalną Komisję Rządową pod przewodnictwem Borisa Szczerbiny, zastępcy przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR. W skład członków komisji weszła grupa ekspertów z dziadziny elektrowni jądrowych, lekarzy, fizyków i radiologów. Przewodniczącemu Komisji Rządowej przedstawiono pisemny wniosek dyrektora elektrowni Wiktora Briuchanowa w sprawie czasowej ewakuacji ludności z Prypeci. Z powodu braku danych o sytuacji radiacyjnej w elektrowni oraz mieście wniosek odrzucono[2][45][37]
    • 9:45: - Na ulicach Prypeci pojawiają się pierwsze wzmożone patrole milicji wyposażone w dozymetry[39].
    • 9:50: - Z pokładu śmigłowca wykonano pierwsze zdjęcia zniszczonego reaktora[35].
    • 10:00:
      • W budynku Komitetu partii odbyło się spotkanie na którym postanowiono nie informować mieszkańców o awarii i zagrożeniu z tym związanym aby nie powodować paniki[37].
      • Radioaktywna chmura rozprzestrzenia się w kierunku Białorusi[39].
      • Anatolij Sitnikow, zastępca naczelnego inżyniera po zbadaniu głównej hali reaktora z dachu jednostki C informuje Nikołaja Fomina i Wiktora Briuchanowa że jego zdaniem reaktor został zniszczony[43].
    • 11:00:
      • Podjęto decyzję o czasowym wyłączeniu z eksploatacji radaru Duga, aby ochronić jego elektronikę przed uszkodzeniem, które mogło być wywołane podwyższonym promieniowaniem.
      • Pracownicy bloku energetycznego nr IV otrzymali polecenie opuszczenia bloku[37].
    • 12:00 - Wszystkie drogi wylotowe z miasta zostały zablokowane[39].
    • 13:30 - Pierwszy lot nad zniszczonym reaktorem bloku energetycznego nr IV pod dowództwem kapitana Sergieja Wołodina w celu inspekcji radiacyjnej[46].
    • 13:45 - Do Prypeci przybywa personel medyczny ze Szpitala Klinicznego nr IV w Moskwie pod przewodnictwem dr Gieorgija Dmitrijewicza Sielidowkina[38].
    • 14:00:
      • Gen. płk. Władimir Pikałow drogą lotniczą przybywa z Moskwy do Kijowa[47].
      • Rozpoczęto profilaktykę jodową w Prypeci[4].
    • 15:00 - Stwierdzono że reaktor został całkowicie zniszczony przez co emituje ogromne ilości substancji promieniotwórczych do atmosfery[2].
    • 15:15 - W Moskwie na lotnisku Wnukowo spotykają się członkowie komisji rządowej. Wszyscy czekają na zastępcę szefa Rady Ministrów Borysa Szczerbinę, który ma przyjechać do Moskwy prosto z podróży służbowej[38].
    • 16:00:
      • Zakończono profilaktykę jodową w Prypeci[4].
      • Dziesięciu członków komisji rządowej odleciało z lotniska w Moskwie do Kijowa na pokładzie samolotu Jak-40[22].
    • 16:30 - Dyrektor elektrowni Wiktor Briuchanow zdając sobie sprawę z rozmiarów awarii i jej konsekwencji stara się wpłynąć na przewodniczącego miejskiego Komitetu Wykonawczego o rozpoczęcie ewakuacji ludności. Zostaje on jednak poinformowany że nie leży to w jego kompetencjach i należy czekać na przybycie na miejscę członków Komisji Rządowej[38].
    • 16:50 - Na lotnisko Wnukowo przybywa Borys Szczerbina[38].
    • 17:15 - W jednostkach wojskowych obwodu kijowskiego i odeskiego pod pozorem ćwiczeń rozpoczęto wykonywać pomiary tła promieniowania. Dane trafiły do ​​Moskwy, do Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego[38].
    • 18:15 - Członkowie Komisji Rządowej lądują na lotnisku Boryspol w Kijowie[38][39].
    • 18:50 - Personel medyczny ze szpitala w Prypeci kontynuuje opiekę lekarską poszkodowanym. Mimo to z każdą kolejną godziną ich stan się pogarsza. Po telefonicznej konsultacji z lekarzami Szpitala Klinicznego nr VI w Moskwie poradzono im podawać poszkodowanym roztwór wody i jodu[38][39].
    • 19:30 - Konwój samochodów z komisją rządową zrobiło pierwszy przystanek, około 90 kilometrów od Prypeci. Wszyscy wysiedli z samochodów. Walery Legasow, Bolrys Szczerbina, pierwszy sekretarz Komunistycznej Partii Ukrainy Władimir Szczerbicki i inni członkowie komisji rządowej zobaczyli po raz pierwszy na horyzoncie poświatę nad elektrownią. Prawie połowa nieba pokryta była jasnym, szkarłatnym blaskiem[38].
    • 20:00[22] lub 20:20[38]- Do Prypeci przybywają członkowie Komisji Rządowej. Konwój samochodów zatrzymuje się na centralnym placu miasta, tuż pod budynkiem miejskiego komitetu wykonawczego.
    • 20:30 - Główna aula w budynku lokalnego komitetu wykonawczego jest wypełniona po brzegi. W budynku od południa gromadzili się przedstawiciele wszystkich szczebli partyjnych oraz kadra inżynieryjno-techniczna elektrowni. Wszyscy oczekiwali na przybycie delegacji z Moskwy. Spotkanie rozpoczęło się krótkim sprawozdaniem dyrektora elektrowni[38].
    • 21:00 - Amerykańska Agencja Bezpieczeństwa Narodowego otrzymuje pierwsze zdjęcia satelitarne elektrowni[38].
    • 21:00 - Pierwsza grupa najciężej poszkodowanych trafia do 6. Szpitala Klinicznego w Moskwie[48],
    • 21:30 - Przewodniczący Komisji Rządowej, Borys Szczerbina zażądał przysłania do Prypeci jednostek wojsk chemicznych i jednostek śmigłowców z kijowskiego okręgu wojskowego[39].
    • 22:00 - Rozpoczęto posiedzenie Komisji Rządowej. Podczas trwania obrad Komisji ponownie przedstawiono pisemny wniosek dyrektora elektrowni Wiktora Briuchanowa na temat możliwość ewakuacji ludności z Prypeci a także podjęto decyzję aby zwiększyć obserwację i kontrolę radiacyjną na terenie elektrowni oraz w mieście. Wydano dyspozycję aby sprowadzić przeznaczony do ewakuacji transport z okolic Czarnobyla i obwodu kijowskiego[45].
    • 22:30 - Poza granicami miasta rozpoczęto gromadzenie środków transportu w przypadku podjęcia decyzji o ewakuacji ludności.
    • 22:40 - Śmigłowce z eskadry gen. Nikołaja Antoczkina stacjonujące w okolicach Czernichowa przybywają do Prypeci (łącznie ok 80 statków powietrznych[38][49])[39].
    • 23:00 - Nikołaj Ryżkow, członek Politbiura dzwoni do szefa sztabu generalnego marsz. Siergieja Achromiejewa i wydaje mu rozkaz wysłania do Prypeci jednostek wojsk chemicznych[37].
  • 27 kwietnia 1986
    • 0:50 - Wysłanie do Prypeci 610 autobusów i 240 samochodów ciężarowych z Kijowa. Ponadto obwodu Kijowskiego wysłano 532 autobusy[4].
    • 1:13 - Ze względów bezpieczeństwa wyłączono z eksploatacji blok energetyczny nr 1[34][31].
    • 1:40 - Boris Szczerbina i Akademik Legasow udają się na pokładzie śmigłowca w pobliże zniszczonego reaktora. Na pokładzie akademik Legasov kurczowo trzyma się płaszcza Borisa Szczerbiny który przez lornetkę z odległości stu metrów spogląda na blok nr 4. Szczerbina pyta: „Co to jest ten szkarłatny blask?” Legasow odpowiada: „To nie jest światło, to śmierć!”[37].
    • 2:00 - Zakończono gromadzenie środków transportu. Łącznie na granicach miasta zgromadzono 1225 autobusów (w tym w 144 autobusach umieszczono sprzęt transportowo-sanitarny), 360 samochodów ciężarowych, dodatkowo na stacji kolejowej Janów przygotowano dwa pociągi o napędzie spalinowym mogące pomieścić 1500 osób[2][45].
    • 2:13 - Ze względów bezpieczeństwa wyłączono z eksploatacji blok energetyczny nr 2[34][31]
    • 4:00 - Zakończono posiedzenie Komisji Rządowej[22]
    • 7:00:
      • Przewodniczący Komisji Rządowej na małym spotkaniu ogłosił decyzję o przeprowadzeniu w godzinach popołudniowych tego samego dnia (w założeniach czasowej) ewakuacji Prypeci[2][37][39].
      • Gen. płk. Władimir Pikałow, taranując główną bramę elektrowni dociera swoim BRDM wyposażoną w aparaturę do pomiaru poziomu promieniowania pod blok energetyczny nr 4[15].
    • 10:00 - Rozpoczęto akację gaszenia płonącego grafitu. Codziennie kilkanaście śmigłowców wykonuje loty nad reaktor z ładunkiem piasku, boru, dolomitu, gliny i ołowiu[2][36][31].
    • 10:00 - 12:00 - Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Rządowej i działaczy partyjnych rejonu czarnobylskiego, jej przewodniczący wydał miejscowym organom partyjnym i miejskim wytyczne oraz wskazówki dotyczące nakazu ewakuacji ludności z miasta[2][45].
    • 11:00 - Przyjazd autobusów do miasta.
    • 12:00:
      • Oficjalne, publiczne ogłoszenie o czasowej ewakuacji miasta[2][45][37]. (160 domów mieszkalnych, ok. 47 tys. mieszkańców w tym 17 tys. dzieci oraz 80 pacjentów)
      • Odnotowano chwilowy spadek poziomu promieniowania w sąsiedztwie bloku nr 4.
      • Autobusami przetransportowano na lotnisko Boryspol pod Kijowem drugą grupę poszkodowanych wytypowanych do przewiezienia do Moskwy. Wśród nich znalazł się Anatolij Diatłow[48].
    • 13:10 - Nadanie komunikatu z miejskiego radiowęzła o czasowej ewakuacji miasta[50][45][uwagi 10][37].
    • 13:20 - 13:50 - Obchód domów przez oddziały milicji w celu poinformowania o nakazie ewakuacji mieszkańców, miejscach zbiórek oraz dokładnej godzinie ewakuacji[2][45].
    • 13:30 - Pierwsze autobusy przejechał przez niebezpieczny wiadukt, nazwany później tzw. "Mostem Śmierci"[24].
    • 13:50 - Zebranie mieszkańców Prypeci przy podjazdach swoich domów[2][45][37].
    • 14:00 - Przyjazd autobusów do miejsc zbiórek i rozpoczęcie właściwej ewakuacji[2][uwagi 11].
    • 16:20 - Ostami autobus z ewakuowanymi przejechał niebezpieczny wiadukt, nazwany później tzw. "Mostem Śmierci"[22].
    • 16:30 - Zakończenie ewakuacji. W sumie ewakuowano 49 360 osób w tym 15 500 dzieci oraz 80 osób transportem medycznym oraz 254 osoby z sąsiedniego Janowa. Autobusami ewakuowano 34 000 osób, dwoma pociągami ze stacji Janów ok. tysiąca osób. Pozostała część mieszkańców ewakuowała się własnymi środkami transportu[22][37].
    • 18:20 - Ponowne sprawdzenie domów przez oddziały milicji. Znaleziono 20 osób, które próbowały uniknąć ewakuacji[2][45].
    • Do wnętrza reaktora zrzucono ponad 150 ton materiałów sypkich w wciągu 93 misji[36]. (przy średniej prędkości 140 km/h)[49].
  • 28 kwietnia 1986
    • 9:30 - Personel szwedzkiej elektrowni jądrowej "Forsmark" odnotowuje gwałtowny wzrost promieniowania radioaktywnego[15].
    • 10:00:
      • Pierwsza krótka, lakoniczna informacja o incydencie w CEJ Rady Ministrów ZSRR[4].
      • Rozpoczęto profilaktykę jodową na obszarze w promieniu 30 km od elektrowni[4].
    • 18:00 - Radio BBC publicznie podaje informację o odnotowaniu na obszarze Europy wzrostu poziomu promieniowania radioaktywnego. Podejrzewa się że doszło do wypadku jądrowego w elektrowni w Czarnobylu[4][51].
    • Do wnętrza reaktora zrzucono ponad 300 ton materiałów w ciągu 186 misji[36][49].
    • 21:02 - TASS przesyła krótki komunikat informacyjny: Doszło do awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu. Uszkodzony został jeden z reaktorów. Przedsięwzięto środki w celu usunięcia następstw awarii. Poszkodowanym udziela się pomocy. Powołana została specjalna komisja rządowa[37]. Ponadto w głównym programie informacyjnym "Wremia" zostaje podana informacja o wystąpieniu awarii w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej[uwagi 12][52][53].
    • 23:00 - Duński instytut fizyki jądrowej poinformował, że w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej najprawdopodobniej doszło do całkowitego stopienia rdzenia reaktora.
  • 29 kwietnia 1986:
    • Radioaktywna chmura rozprzestrzenia się na kraje Europy Wschodniej i Środkowej[33].
    • 1:00 - 6:00 - Ewakuacja wsi Burakówka i Krasne[4].
    • Władze radzieckie publicznie poinformowały o śmierci dwóch osób w wyniku awarii w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, zniszczeniu części czwartego bloku reaktora i czasowej ewakuacji ludności zamieszkującej sąsiednie rejony.
    • Amerykańskie satelity szpiegowskie wykonały pierwsze zdjęcia zniszczonego reaktora[54].
    • Do wnętrza reaktora zrzucono ponad 750 ton materiałów[36].
    • Członkowie Komisji Rządowej przenieśli się z Prypeci do Czarnobyla[43].
  • 30 kwietnia 1986:
    • Radioaktywna chmura rozprzestrzenia się nad Szwajcarię i Włochy[33].
    • Siły policji drogowej MSW ZSRR na drogach w obszarze 30 km od elektrowni tworzą 22 punkty kontroli dozymetrycznej[4].
    • Do wnętrza reaktora zrzucono ponad 1 500 ton materiałów[36].
    • Na miejsce zostaje relokowana 25-brygada chemiczna kijowskiego okręgu wojskowego[55]
  • 1 maja 1986:
    • Wiatr zmienił swój kierunek i radioaktywna chmura zaczęła się przesuwać w kierunku Kijowa.
    • Radioaktywna chmura rozprzestrzenia się nad Francję, Belgię i Holandię[33].
    • Do wnętrza reaktora zrzucono ponad 1 900 ton materiałów[36].
  • 2 maja 1986
    • Do Moskwy na zaproszenie własz radzieckich przybywa Robert Peter Gale, amerykański specjalista w zakresie badań nad transfuzją krwi i szpiku kostnego[56].
    • Wołodymyr Szczerbycki, I sekretarz Komunistycznej Partii Ukrainy przybył na miejsce awarii[54].
    • Radioaktywna chmura rozprzestrzenia się nad Wielką Brytanię i Grecję[33].
    • 13:00:
      • Wydanie decyzji o zakazie żeglugi rzecznej na rzece Prypeci[4].
      • Rozpoczęto drugi etap ewakuacji ludności obejmujący strefę w promieniu 10 km od elektrowni[31][4][28].
    • Do wnętrza reaktora zrzucono ponad 400 ton materiałów[36].
  • 3 maja 1986
    • Radioaktywna chmura rozprzestrzenia się nad Turcję, Izrael, Kuwejt i Japonię[33].
    • Zakończono drugi etap ewakuacji ludności obejmujący strefę w promieniu 10 km od elektrowni. Ewakuacji zostało poddanych 15 wsi, w sumie 9861 osób. Ponadto ze względów bezpieczeństwa odstrzelono ok 10 000 sztuk bydła hodowlanego[31][4][28] Łowców zmobilizowano za pośrednictwem komisariatów wojskowych.
  • 4 maja 1986 - Rozpoczęto trzeci etap ewakuacji ludności obejmujący strefę w promieniu 30 km od elektrowni. Ewakuowano m. in. miasto Czarnobyl i okoliczne wsie. W sumie ewakuacji poddano 33 wsie, w sumie ok. 14 000 osób. Ponadto ze względów bezpieczeństwa odstrzelono ok 75 500 sztuk bydła hodowlanego[31][4].
  • 5 maja 1986:
    • Zakończono trzeci etap ewakuacji ludności obejmujący strefę w promieniu 30 km od elektrowni[31]. Oprócz ewakuacji mieszkańców miasta Czarnobyl. poddano ewakuacji także 50 wsi rejonu Homelskiego na Białorusi[31].
    • Rozpoczęto budowę wałów ziemnych, grobli i zapór na rzece Prypeć aby zapobiec zanieczyszczeniu rzeki[34].
    • Zainstalowano system chłodzenia ciekłym azotem[57].
  • 6 maja 1986:
    • 1:00 - Przybycie pierwszego samolotu z ładunkiem ciekłego azotu[57]
    • Państwowa rozgłośnia radiowa w Kijowie apeluje o ograniczenie do minimum spożywanie warzyw uprawianych na otwartych polach i wychodzenie z domów[54].
    • Wypompowano wodę ze zbiornika rozbryzgowego, dodatkowo trzech ochotników[uwagi 13] otworzyło ręcznie dwa zawory główne by wypuścić jej resztki[2][45].
    • Rozpoczęto akcję dekontaminacji Prypeci i Czarnobyla[2].
    • Intensywność emisji z reaktora zmniejszyła się o trzy rzędy wielkości[57].
    • Na konferencji prasowej zorganizowanej w Moskwie, zastępca przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR, Borys Szczerbina, przewodniczący Państwowemu Komitetowi ZSRR ds. Hydrometeorologii i Kontroli Środowiska Naturalnego, Jurij Izrael oraz jego zastępca Jurij Siedunow oświadczyli że poziom promieniowania w pobliżu elektrowni wynosi zaledwie 15 mR/h (0,015 R/g) co było informacją fałszywą mającą na celu uspokojenie opinii publicznej[24].
  • 7 maja 1986:
    • Łącznie przymusowej ewakuacji poddano 102 998 osób, w tym 3 500 dzieci[4].
  • 8 maja 1986 - Ministerstwo Zdrowia ZSRR tajnym protokołem nr 9 wprowadziło nowe normy dotyczące dopuszczalnych dawek promieniowania dla ludności cywilnej, które zwiększały poprzednie normy dziesięciokrotnie. W szczególnych przypadkach normy te mogły zostać podwyższone pięćdziesięciokrotnie[2].
  • 9 maja 1986 - Uchwałą Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i Rady Ministrów ZSRR "W sprawie przeprowadzenia prac odkażających na terenach USRR oraz BSRR, które były narażone na skażenie radioaktywne w następstwie Awarii Czarnobylskiej"[2].
  • 10 maja 1986:
    • Po blisko 13 dniach i 1 800 lotach, 80 śmigłowców nad reaktor zakończono akcję gaszenia płonącego grafitu. W sumie do wnętrza reaktora zrzucono 5 000 ton materiałów sypkich. W tym: 40 ton węglika boru (B4C), 2 400 ton ołowiu (Pb), 1 800 ton piasku oraz gliny, 600 ton dolomitu (CaCO3 - MgCO3) oraz fosforany sodu i roztwory polimerów[2][36][31].
    • Zezwolono na wjazd na teren Strefy Zamkniętej zagranicznym reporterom[4].
  • 14 maja 1986
    • Hans Blix i władze radzieckie organizują w Moskwie konferencję prasową. Na oczach 500 reporterów z całego świata Hans Blix zapowiada międzynarodową konferencję w Wiedniu, na której Rosjanie podzielą się danymi o wypadku.
    • Władimir Szewczenko rozpoczyna zdjęcia do filmów "Kronika ciężkich tygodni".
    • 21:00 - W głównym programie informacyjnym "Wremia" przywódca ZSRR Michaił Gorbaczow wydaje oświadczenie o sytuacji w elektrowni w Czarnobylu[52][58].
  • 15 maja 1986 - Do Strefy Zamkniętej przybywa generał Nikołaj Tarakanow, aby przejąć dowództwo nad siłami lądowymi.
  • 16 maja 1986 - Komisja Rządowa podjęła decyzję o długoterminowym zabezpieczeniu zniszczonego reaktora nr 4[2].
  • 18 maja 1986 - Rozpoczęto drążenie 150 metrowego tunelu[57].
  • 19 maja 1986:
    • Rozpoczęto używanie zdalnie sterowanych pojazdów przy oczyszczaniu sąsiedztwa bloku IV z radioaktywnych elementów grafitowych[59].
    • Radio Moskwa poinformowała że prace przy drążeniu tunelu posuwają się z szybkością 14-15 metrów dziennie co dwukrotnie przekracza postęp prac w normalnych warunkach[59].
  • 20 maja 1986 - Pierwsza faza budowy sarkofagu. Utworzono centralny sztab kierowania likwidacją skutków awarii w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. Rozpoczęto prace projektowe nad Sarkofagiem pod kierownictwem inż. Lwa Boczarowa. Rozpoczęto przygotowania pod budowę przyszłego Sarkofagu, oczyszczanie terenu w pobliżu bloku 4, budowanie konstrukcji towarzyszących budowie (betoniarni, budynków socjalnych)[2][45].
  • 22 maja 1986
    • Podjęto decyzję o wprowadzeniu do eksploatacji pierwszego i drugiego bloku energetycznych Czarnobylskiej elektrowni w październiku 1986 roku[45].
    • Minister Zdrowia ZSRR, Siergiej Burenkow publicznie zaprzecza popularną plotkę, że spożywanie wódki i czerwonego wina jest dobrym lekarstwem na działanie promieniowania.
  • 23 maja 1986
    • 14:40 - Pożar w tunelach kablowych elektrowni. W gaszeniu uczestniczyło 268 strażaków i 60 wozów strażackich (z Kijowa i Żytomierza)[2][40].
  • 23 maja 1986 - Wprowadzono ograniczenia w spożywaniu mleka i innych skażonych produktów mlecznych w ZSRR[60].
  • 25 maja 1986 - Rozpoczęto profilaktykę jodową w ZSRR[60][uwagi 14].
  • 26 maja 1986 - Publicznie ogłoszono decyzję o budowie obiektu "Ukrycie" (Sarkofagu).
  • 28 maja 1986 - Po dziesięciu dniach zakończono budowę tunelu[57].
  • 29 maja 1986 - Przyjęto uchwałę Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i Rady Ministrów ZSRR Nr 634-188 o organizacji prac dezaktywacyjnych w strefie Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej (z powołaniem podlegających obowiązkowej służbie wojskowej rezerwistów)[45].
  • Czerwiec 1986 - Żołnierze ze 132 pułku piechoty zmotoryzowanej wybudowali ogrodzenie z drutu kolczastego wokół miasta Prypeć.
  • 3 czerwca 1986 - Rozpoczęto budowę wymiennika ciepła pod zbiornikiem rozbryzgowym[2].
  • 6 czerwca 1986 - Podjęto uchwałę KPZR i Rady Ministrów ZSRR w sprawie zabezpieczenia bloku energetycznego nr 4 Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, czyli budowy Sarkofagu. Generalnym wykonawcą inwestycji zostało Ministerstwo Średniego Przemysłu Maszynowego ZSRR.
  • 15 czerwca 1986 - Niemal cały zespół zarządzający blokiem VI został dyscyplinarnie zwolniony za "Nieodpowiedzialność oraz brak należytej kontroli", w tym dyrektor elektrowni Wiktor Briuchanow, naczelny inżynier Nikołaj Fomin oraz jego zastępca Anatolij Diatłow.
  • 18 czerwca 1986 - Mimo ugaszenia płonącego grafitu loty śmigłowców nadal kontynuowano. Do tego dnia w sumie do wnętrza reaktora zrzucono 11 000 ton materiałów. 400 ton dolomitu (CaCO3 - MgCO3), 1 700 ton żwiru, 4 300 ton ołowiu (Pb). Ponadto na obszarze wokół elektrowni rozpylono 2 500 ton apatytu (Na3PO4), 2 700 ton młóta gorzelnianego, szkła wodnego oraz mleczka kauczukowego[61].
  • 19 czerwca 1986 - Przeprowadzenie operacji "Igła".
  • 25 czerwca 1986 - Zamontowano konstrukcję zabezpieczającą tzw. " Ścianę biologiczną"
  • 27 czerwca 1986 - Ministerstwo Energetyki ZSRR zatwierdziło kroki mające na celu poprawę bezpieczeństwa elektrowni jądrowych wyposażonych w reaktory RBMK 1000. Zmiany dotyczyły zmniejszenia pozytywnej reaktywności reaktora w czasie procedury awaryjnego wsunięcia prętów kontrolnych.
  • 28 czerwca 1986 - Zakończono budowę wymiennika ciepła pod zbiornikiem rozbryzgowym[2][4].
  • 1 lipca 1986:
    • Zgodnie z decyzją nr 394 Ministerstwa Energetyki ZSRR, personel Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej rozpoczyna pracę w trybie zmianowym (15:15)[2].
    • Do akcji wprowadzono pierwsze pompy do betonu Putsmeister.
  • 8 - 11 lipca 1986 - Prace montażowe dźwigu DEMAG[4].
  • 15 lipca 1986:
    • Zakończono pierwszy etap odkażania pomieszczeń pierwszej części elektrowni (blok nr 1 i nr 2)[2].
    • Dostarczono dwa egzemplarze zdalnie sterowanego pojazdu STR-1.
  • 16 lipca 1986 - Druga faza budowy sarkofagu. Przeprowadzenie większości prac budowlano-montażowych[2].
  • 26 lipca 1986 - Zakończono budowę ogrodzenia z drutu kolczastego (195.9 km)[4].
  • Sierpień 1986 - Dokonano rozdzielenia dwóch bloków. Zbudowano betonową ścianę w maszynowni oddzielającą blok czwarty od trzeciego[2].
  • 19 sierpnia 1986 - W bezpośrednim sąsiedztwie bloku czwartego doszło do wykolejenia się 180 tonowego wagonu kolejowego z wypalonym paliwem jądrowym[2][uwagi 15].
  • 20 sierpnia 1986 - Złożono pełen raport o przyczynach wypadku (w języku rosyjskim) do Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA). Treść raportu stwierdza niezwykłą sekwencje niedbalstwa, niegospodarności i naruszenia przepisów bezpieczeństwa, które doprowadziły do ​​wypadku.
  • 22 sierpnia 1986 - Podjęto decyzję o dodatkowej ewakuacji wsi w związku z awarią[2].
  • Wrzesień 1986 - Rozpoczęto budowę Punktu Składowania Odpadów Radioaktywnych "Burakówka".
  • 1 września 1986 - Rozpoczęto używanie zdalnie sterowanych pojazdów przy oczyszczaniu dachu bloku IV z radioaktywnych elementów grafitowych.
  • 8 września 1986 - Koncert Ałły Pugaczowej dla pracowników w Strefie Zamkniętej. Była to pierwsza gwiazda muzyki popularnej w krajach ZSRR która odwiedziła miejsce katastrofy[2][62].
  • 15 września 1986 - Trzecia faza budowy sarkofagu. Ostatnia faza prac konstrukcyjnych przy budowie Sarkofagu[2].
  • 17 września 1986:
    • Po 17 dniach zakończono używanie zdalnie sterowanych pojazdów przy oczyszczaniu dachu bloku IV z radioaktywnych elementów grafitowych z powodu ich wysokiej awaryjności z powodu pracy w warunkach wysokiego promieniowania.
    • Przy oczyszczaniu dachu bloku IV z radioaktywnych elementów grafitowych zdalnie sterowane pojazdy zastępuje specjalna grupa likwidatorów tzw. bio-roboty.
  • 23 września 1986 - Zamontowanie stalowego dźwigaru B-1[4].
  • 1 października 1986 - Wznowiono eksploatację bloku energetycznego nr 1[31].
  • 2 października 1986:
    • Katastrofa śmigłowca Mi-8. Podczas misji rozpylania mieszanki dezaktywacyjnej na dach maszynowni bloku IV śmigłowiec Mi-8 MT rozbił się wskutek uderzenia łopat wirnika w liny dźwigu i runął kilka metrów od ściany maszynowni stając w płomieniach. Pomimo natychmiastowej pomocy nikt z załogi nie przeżył[2].
    • Decyzją Komitetu Centralnego KPZR i Rady Ministrów ZSRR zdecydowano o budowie nowego miasta (Sławutycz) dla pracowników Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej i mieszkańców miasta Prypeć[2].
  • 6 października 1986 - Zakończono montaż belki "Mamut"[63].
  • 10 października 1986 - Wznowiono prace przy budowie bloków V i VI[15][34].
  • 16 październik 1986 - Zakończono instalację belki "Mamut"[63].
  • 27 października 1986 - Podjęto decyzję o budowie Punktu Składowania Odpadów Wysoko Radioaktywnych na terenie dawnej wsi Podleśny[4],
  • 5 listopada 1986 - Wznowiono eksploatację bloku energetycznego nr 2[2][31].
  • 30 listopada 1986 - Zakończono prace budowlane przy konstrukcji Sarkofagu zwieńczone podpisaniem aktu przyjęcia obiektu przez Państwową Komisję Akceptacyjną. Budowa trwała 206 dni i nocy od czerwca do listopada 1986 roku. W budowę było bezpośrednio zaangażowanych blisko 90 tysięcy osób[2].
  • 8 grudnia 1986 - oficjalnie zakończono budowę Sarkofagu.
  • 22 grudnia 1986 - Na Czarnobyl spadł pierwszy śnieg, nie topnieje on nawet na sarkofagu, co oznacza, że nie przepuszcza ciepła.
  • Luty 1987 - Rozpoczęto eksploatację Punktu Składowania Odpadów Radioaktywnych "Burakówka".
  • 19 luty 1987 - Prezydium Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR nowo budowanemu miastu dla pracowników Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej nadać nazwę "Sławutycz".
  • 6 - 14 marca 1987 - Budowa czterech zapór na obrzeżach miasta Prypeć, o łącznej długości około 1500 metrów[4].
  • 9 marca 1987 - Decyzja o pochówku Czerwonego lasu[4].
  • 24 kwietnia 1987 - Wstrzymano prace przy budowie budowie bloków V i VI[34].
  • 23 maja 1987 - Zdecydowano ostateczne anulowanie budowy bloków V i VI[34].
  • 7 lipca 1987 - Rozpoczęto tzw. "Proces Czarnobylski".
  • 29 lipca 1987 - Zakończono tzw. "Proces Czarnobylski".
  • 24 listopada 1987 - Rozpoczęto fizyczny rozruch reaktora nr 3.
  • 3 grudnia 1987 - Wznowiono eksploatację bloku energetycznego nr 3[31].
  • 31 grudnia 1987 - Decyzja Komisji Rządowej nr 473 zatwierdzającej dopuszczenie do eksploatacji bloku energetycznego nr 3[2].
  • 23 marca 1988 - Rozpoczęto zakwaterowywanie mieszkańców w Sławutyczu. Pierwszymi zakwaterowanymi zostało 500 rodzin z Prypeci[64].
  • 18 lipca 1988 - Utworzono Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny.
  • Sierpień 1988 - Podjęto decyzję o całkowitym wyłączeniu z eksploatacji instalacji radzieckiego strategicznego radaru pozahoryzontalnego systemu Duga[3].
  • 22 grudnia 1988 - Specjaliści radzieccy wydają oświadczenie w którym informują o tym że sarkofag będzie spełniać swoją funkcję jeszcze przez jedynie 20 do 30 lat[65].
  • 1989 - Oddano do użytku system filtracji powietrza wewnątrz Sarkofagu[2].
  • 23 maja 1989 - Podjęto decyzje o ostatecznym anulowaniu budowy kolejnych bloków energetycznych Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej.

1990 - 1999

  • 11 października 1991 - Wyłączenie z eksploatacji bloku energetycznego nr 2[11].
  • 1992 - Władze Ukrainy ogłaszają konkurs na konstrukcję mającą zastąpić dotychczasową konstrukcję zabezpieczającą tzw. Sarkofag. Zgłoszono 394 propozycje, lecz tylko jedna zakładała wybudowanie przesuwanej konstrukcji. Przeprowadzone w tym zakresie ekspertyzy potwierdziły, że użycie takiej metody daje mniejsze ryzyko szkodliwego napromieniowania robotników.
  • 25 kwietnia 1992 - Otwarto Muzeum Czarnobylskie.
  • 25 grudnia 1995 - Podpisano memorandum o porozumieniu między rządem Ukrainy, rządami krajów wielkiej siódemki i Komisji Europejskiej, według którego zaczęto opracowywanie programu pełnego zatrzymania elektrowni przed 2000 rokiem[45].
  • 30 listopada 1996 - Wyłączenie z eksploatacji bloku energetycznego nr 1[6].
  • 1997 - Powołanie funduszu „Ukrycie”, którego celem jest zapewnienie finansowania dla budowy nowej konstrukcji zabezpieczającej.
  • 22 grudnia 1997 - Uchwałą Gabinetu Ministrów Ukrainy uznano rozsądnym przeprowadzić przedterminowe wyłącz nie z eksploatacji 1 bloku energetycznego, zatrzymanego 30 listopada 1996 roku[45].
  • 15 marca 1999 - Uchwałą Gabinetu Ministrów Ukrainy uznano rozsądnym przeprowadzić przedterminowe wyłącz nie z eksploatacji 2 bloku energetycznego, zatrzymanego po awarii 11 października 1991 roku[45].

2000 - 2009

  • 29 marca 2000 - Gabinet Ministrów Ukrainy podjął decyzję o przedterminowym zdjeciu z eksploatacji 3 bloku energetycznego i ostatecznym zamknięciu Czarnobylskiej EA do końca 2000 roku[45].
  • 15 grudnia 2000
    • 13:17 - Wyłączenie z eksploatacji bloku energetycznego nr 3[13][45].
  • 11 sierpnia 2005 - Nowym dyrektorem Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej mianowany zostaje Igor Gramotkin.
  • 17 września 2007 - Przetarg na budowę Nowej Bezpiecznej Powłoki wygrało francuskie konsorcjum NOVARKA.

2010 - 2020

  • Październik 2010 - Wybudowano specjalne szyny dzięki którym nowa konstrukcja zabezpieczająca zostanie nasunięta nad starą konstrukcję. Rozpoczęto również budowę specjalnych wież będących wykorzystywanych przy budowie nowej konstrukcji.
  • 13 lutego 2012 - Testy montażowe konstrukcji we Włoszech. Dostawa pierwszych komponentów do budowy sarkofagu.
  • 24 listopada 2012 - Podniesienie pierwszego, wschodniego fragmentu Arki o wadze 5300 ton i długości 53 metrów.
  • 13 lutego 2013 - Pod ciężarem pokrywy śniegu ulega uszkodzeniu część dachu sarkofagu.
  • 13 czerwca 2013 - Druga operacja podniesienia pierwszego, wschodniego fragmentu Arki o wadze 9100 ton i długości 85,5 metra.
  • 11 października 2013 - Trzecia operacja podniesienia pierwszego, wschodniego fragmentu Arki wadze 11 516 ton i długości 109 metrów.
  • 31 października 2013 - Rozpoczęto demontaż komina wentylacyjnego bloków nr 3 i 4.
  • 25 listopada 2013 - Zakończono demontaż komina wentylacyjnego bloków nr 3 i 4.
  • 3 kwietnia 2014 - Pierwsza część konstrukcji została ukończona i przesunięta na miejsce postojowe (12500 t, 112 m)
  • 27 kwietnia 2014 - Pierwsza operacja podniesienia drugiego, zachodniego fragmentu Arki (4579 t, 23 m).
  • 4 sierpnia 2014 - Druga operacja podniesienia drugiego, zachodniego fragmentu Arki (8352 t, 85 m).
  • 12 listopada 2014 - Trzecia operacja podniesienia drugiego, zachodniego fragmentu Arki (12500 t, 112 m).
  • 9 czerwca 2015 - W wieku 78 lat zmarł Igor Kostin, ukraiński fotograf i inżynier, jeden z pierwszych, fotoreporterów dokumentujących Katastrofę w Czarnobylu. Zginął w wyniku obrażeń poniesionych w wypadku samochodowym na przedmieściach Kijowa.
  • 24 lipca 2015 - Złączono ze sobie dwie części konstrukcji budowanego "Łuku".
  • 14 listopada 2016 - Rozpoczęcie operacji przesunięcia Arki nad blok reaktora nr 4.
  • 29 listopada 2016 - Zakończenie operacji przesunięcia Arki nad blok reaktora nr 4.

Uwagi

  1. ↑ Podczas oficjalnej uroczystości wylania pierwszego metra sześciennego betonu pod fundament odgazowywacza bloku energetycznego nr 1 umieszczono w nim kapsułę czasu wykonaną ze stali nierdzewnej zawierającą list adresowany do przyszłych pokoleń.
  2. ↑ Podczas włączania reaktora po przerwie konserwacyjnej przy mocy cieplnej 700 MW przez pomyłkę wyłączono jego chłodzenie. Doszło do przegrzania reaktora, stopienia części paliwa i uwolnienia substancji promieniotwórczych przez system wentylacyjny.Informacja o awarii została upubliczniona dopiero w 1985 roku.
  3. ↑ Przeprowadzenie testu było niezbędne z uwagi na to że energia elektryczna wytwarzania w elektrowni wykorzystywana była również do zasilania jej własnych podzespołów i urządzeń eksploatacyjnych: pomp chłodzących, pulpitów sterowniczych, przyrządów kontrolnych itp.
  4. ↑ Blok energetyczny nr 4 osiągnął moc 1000 MW o trzy miesiące wcześniej niż zaplanowano.
  5. ↑ W treści raportu wspomniano m.in o zastosowaniu niewłaściwej izolacji termicznej która ulega uszkodzeniom podczas działania wysokiej temperatury a także 47 innych defektów dotyczącej ochrony przeciwpożarowej obiektów.
  6. ↑ Jest to procedura, polegająca na jak najszybszym wsunięciu prętów grafitowych do środka reaktora, by wyłapać neutrony i zatrzymać reakcje łańcuchowe. Wyłączenie tym sposobem trwało zwykle 20 sekund. Przycisk "skram" został wciśnięty o 13 sekund za późno.
  7. ↑ Gdyby na tym się skończyło, skażeniu uległby obszar bezpośrednio sąsiadujący z elektrownią.
  8. ↑ Mimo wciąż dużego zagrożenia, w wyniku odgórnych nacisków nie podjęto decyzji o natychmiastowym wyłączeniu pozostałych bloków energetycznych. Jedynie operator reaktora w bloku trzecim (bezpośrednio sąsiadującym ze zniszczonym blokiem czwartym), wbrew rozkazom przełożonych, wyłączył reaktor. Z decyzją o wyłączeniu pozostałych dwóch zwlekano do dnia następnego.
  9. ↑ Niektóre źródła podają liczbę strażaków jako 69 oraz 14 pojazdów gaśniczych.
  10. ↑ Mieszkańcom polecono przygotować się do ewakuacji prowadzonej od godziny 14:00 – mieli zabrać ze sobą tylko niezbędne przedmioty, w tym dokumenty i niewielki zapas żywności.
  11. ↑ Kolumny złożone z 20 autobusów i 5 samochodów ciężarowych przyjeżdżają po mieszkańców i ich rzeczy osobiste do Prypeci z 10-minutowym interwałem w towarzystwie Kontroli Ruchu Drogowego.
  12. ↑ Treść komunikatu: Doszło do awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu. Uszkodzony został jeden z reaktorów. Przedsięwzięto środki w celu usunięcia następstw awarii. Poszkodowanym udziela się pomocy. Powołana została specjalna komisja rządowa.
  13. ↑ Byli to ochotnicy Walery Bezpałow, Aleksiej Ananenko (inżynier znający położenie zaworów awaryjnych) i Borys Baranow (zwykły robotnik).
  14. ↑ Z powodu trudności organizacyjnych akcją tą objęto tylko ok. 1,6 mln dzieci.
  15. ↑ Aby wyeliminować konsekwencję wypadku na miejsce zdarzenia zostały skierowane jednostki wojsk kolejowych Ministerstwa Obrony ZSRR.

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Вопросы викторины «Чернобыль. Труд и подвиг» с ответами. kkkm.ru. [dostęp 2017-06-19].
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 2,30 2,31 2,32 2,33 2,34 2,35 2,36 2,37 2,38 2,39 2,40 2,41 2,42 2,43 2,44 2,45 2,46 2,47 2,48 2,49 2,50 2,51 2,52 2,53 2,54 2,55 2,56 2,57 2,58 2,59 2,60 Prypeć - Chronologia. pripyat.com. [dostęp 2017-01-20].
  3. ↑ 3,0 3,1 Игорь ОСИПЧУК: Всевидящее око сверхсекретного объекта «чернобыль-2» фиксировало учебные запуски американских ракет, старты «шаттлов» и даже метеориты. fakty.ua. [dostęp 2017-01-20].
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 Чернобыльские беды. bezogr.ru. [dostęp 2017-05-05].
  5. ↑ 5,0 5,1 Строительство ЧАЭС. Монтаж основных конструкций. pripyat-city.ru. [dostęp 2017-10-08].
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 PRIS: Nuclear Power Reactor Details — CHERNOBYL-1
  7. ↑ chnpp.gov.ua/. chnpp.gov.ua. [dostęp 2018-03-19].
  8. ↑ Основные даты в судьбе Чернобыльской атомной электростанции. tsdea.archives.gov.ua. [dostęp 2021-01-30].
  9. ↑ Город, погибший в 16 лет. pripyat.com. [dostęp 2018-11-24].
  10. ↑ 10,0 10,1 Chernobyl 1985. laka.org. [dostęp 2017-08-13].
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 PRIS: Nuclear Power Reactor Details — CHERNOBYL-2
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Chernobyl NPP – history. chornobyl.in.ua. [dostęp 2018-05-11].
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 PRIS: Nuclear Power Reactor Details — CHERNOBYL-3
  14. ↑ Historia CzAES. chaes-1986.narod.ru. [dostęp 2020-11-28].
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 15,8 Chernobyl nuclear disaster - Timeline. chernobylgallery.com. [dostęp 2017-01-20].
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 16,7 16,8 40 years ago the first power unit of Chornobyl NPP was connected to the network. dazv.gov.ua. [dostęp 2017-10-03].
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 PRIS: Nuclear Power Reactor Details — CHERNOBYL-4
  18. ↑ PRIS: Nuclear Power Reactor Details — CHERNOBYL-5 (kopia)
  19. ↑ Чернобыль - 2: секретный двойник города Чернобыль. chornobyl.in.ua. [dostęp 2017-03-03].
  20. ↑ From Archives of VUChK-GPU-NKVD-KGB. Chernobyl Tragedy in Documents and Materials (Summary).
  21. ↑ PRIS: Nuclear Power Reactor Details — CHERNOBYL-6 (kopia)
  22. ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 22,10 22,11 22,12 22,13 22,14 22,15 22,16 22,17 22,18 22,19 22,20 22,21 22,22 22,23 22,24 22,25 22,26 22,27 22,28 Waldemar Siwiński: Czernobyl. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1989, s. 14, 16, 17, 20, 21. ISBN 83-207-1179-7.
  23. ↑ Błąd w składni szablonu {{Cytuj stronę}}. Brak podanego tytułu cytowanej strony (parametr tytuł=|).
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 Grigoriĭ Medwedew: Chernobyl Notebook. 1987.
  25. ↑ Wayne Le Baron: America's nuclear legacy. Commack, NY: Nova Science Publ., 1998, s. 320. ISBN 9781560725565.
  26. ↑ 26,0 26,1 Chronology Chernobyl up to 1986. laka.org. [dostęp 2017-05-10].
  27. ↑ ЧИ ЗНАЄТЕ ВИ, ЯКИМИ БУЛИ ПОТУЖНОСТІ ЧОРНОБИЛЬСЬКОЇ АЕС?!. facebook.com. [dostęp 2017-08-11].
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 Irena Szymczak. Płonąca gwiazda Piołun. „Focus”, 1996. 
  29. ↑ 29,0 29,1 О чернобыльской аварии ( Н.В.Карпан).. accidont.ru. [dostęp 2018-11-13].
  30. ↑ Exposures from the Chernobyl Accident (1988)
  31. ↑ 31,00 31,01 31,02 31,03 31,04 31,05 31,06 31,07 31,08 31,09 31,10 31,11 31,12 31,13 31,14 31,15 31,16 The Accident and the Safety of RBMK-Reactors; Luty 1996
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 Chernobyl Accident - Appendix 1: Sequence of Events. world-nuclear.org. [dostęp 2017-06-20].
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 33,4 33,5 33,6 33,7 33,8 Основные даты в судьбе Чернобыльской атомной электростанции. pripyat-city.ru. [dostęp 2017-0428].
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 34,6 34,7 34,8 34,9 Nuclear Monitor: Chernobyl: Chronology of a disaster; 11.03.2011.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 35,4 35,5 35,6 Чернобыль: хроника катастрофы. gazeta.ru. [dostęp 2017-09-22].
  36. ↑ 36,00 36,01 36,02 36,03 36,04 36,05 36,06 36,07 36,08 36,09 36,10 36,11 Chapter I The site and accident sequence - Chernobyl: Assessment of Radiological and Health Impact. oecd-nea.org. [dostęp 2017-02-24].
  37. ↑ 37,00 37,01 37,02 37,03 37,04 37,05 37,06 37,07 37,08 37,09 37,10 37,11 37,12 37,13 37,14 37,15 37,16 37,17 37,18 37,19 Пережить Чернобыль. vlast.kz. [dostęp 2017-06-19].
  38. ↑ 38,00 38,01 38,02 38,03 38,04 38,05 38,06 38,07 38,08 38,09 38,10 38,11 38,12 38,13 38,14 26.04.1986. Катастрофа.Трансляция в режиме реального времени. strana.ua. [dostęp 2018-03-17].
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 39,4 39,5 39,6 39,7 39,8 39,9 Жизнь и смерть в Чернобыле. veteranychernobyl.info. [dostęp 2017-07-13].
  40. ↑ 40,0 40,1 Marcin Bez: Heroizm strażaków w Czarnobylu. mozberd.com.ua. [dostęp 2017-04-17].
  41. ↑ ПРОФЕССОР АНГЕЛИНА ГУСЬКОВА: НА ЛЕЗВИИ АТОМНОГО МЕЧА. nkj.ru. [dostęp 2018-03-17].
  42. ↑ Marcia Amidon Lüsted: The Chernobyl Disaster. Minesota: ABDO, 2011, s. 59. ISBN 978-1-61714-763-0.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 Г.Медведев Чернобыльская Тетрадь. library.narod.ru. [dostęp 2018-03-17].
  44. ↑ Жизнь и смерть в Чернобыле II. life.ru. [dostęp 2019-03-11].
  45. ↑ 45,00 45,01 45,02 45,03 45,04 45,05 45,06 45,07 45,08 45,09 45,10 45,11 45,12 45,13 45,14 45,15 45,16 45,17 Zhanna Khabanova; Katastrofa w Czarnobylu: jej przyczyny, okoliczności i konsekwencje widziane oczami mieszkańca.
  46. ↑ Arkadiusz Podniesiński: Bohaterowie nieistniejącego kraju. podniesinski.pl. [dostęp 2017-10-14].
  47. ↑ Chernobyl: Five years of disaster. wiseinternational.org. [dostęp 2017-04-29].
  48. ↑ 48,0 48,1 Vladimir Starovoitov, 31 ans, maçon, habitant de Bourakova, village proche de Pripyat témoigne. dissident-media.org. [dostęp 2021-03-07].
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 R.F Mould: Chernobyl Record: The Definitive History of the Chernobyl Catastrophe. CRC Press, 2000, s. 45. ISBN 9781420034622.
  50. ↑ Prypeć. Czarnobyl Wiki. [dostęp 2017-01-20].
  51. ↑ Sebastian Duda: Czarnobylskie memento. wyborcza.pl. [dostęp 2017-02-24].
  52. ↑ 52,0 52,1 InfoUkes: Ukrainian History -- The Chornobyl Nuclear Disaster. infoukes.com. [dostęp 2017-02-24].
  53. ↑ Fragment programu "Wremia" podający informację o wystąpieniu awarii w Czarnobylu. youtube.com. [dostęp 2017-02-24].
  54. ↑ 54,0 54,1 54,2 Andrew Gregorovich: Chornobyl Nuclear Catastrophe. Ten Years After April 26, 1986. infoukes.com. [dostęp 2018-03-04].
  55. ↑ Błąd w składni szablonu {{Cytuj stronę}}. Brak podanego tytułu cytowanej strony (parametr tytuł=|).
  56. ↑ 5 CHERNOBYL MARROW RECIPIENTS LIVE, EXPERT SAYS. nytimes.com. [dostęp 2018-03-17].
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 57,3 57,4 ЧЕРНОБЫЛЬСКАЯ АВАРИЯ. СОЗДАНИЕ ОБЪЕКТА «УКРЫТИЕ». ibrae.ac.ru. [dostęp 2018--05-12].
  58. ↑ Retransmisja przemówienia Michaiła Gorbaczowa z 14 maja 1986 roku. youtube.com. [dostęp 2017-05-24].
  59. ↑ 59,0 59,1 David R. Marples: Chernobyl and Nuclear Power in the USSR. 1987, s. 163. ISBN 978-0333441985.
  60. ↑ 60,0 60,1 W 20-tą rocznicę Awarii Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej
  61. ↑ dr. Marek Rabiński; "Czarnobyl po ćwierćwieczu"; Wszechnica
  62. ↑ В Чернобыле Пугачева убегала от фанатов, а Леонтьев набрал радиации в волосы. segodnya.ua. [dostęp 2017-03-14].
  63. ↑ 63,0 63,1 Хроника ликвидации аварии на Чернобыльской АЭС. чернаябыль.рф. [dostęp 2018-05-12].
  64. ↑ Drugie życie mieszkańców Czarnobyla. cafebabel.pl. [dostęp 2017-07-07].
  65. ↑ What happened in Chernobyl?. greenpeace.org. [dostęp 2017-02-24].
Źródło: „https://wiki.czarnobyl.pl/index.php?title=Kalendarium_katastrofy_w_Czarnobylu&oldid=5937”